Landnotkun

Evrópa er samsett úr alls konar landslagi sem endurspeglar þróunarmynstur breytinga sem hafa orðið á landnotkun í gegnum tíðina. Landslag okkar og umhverfi er áfram undirorpið breytingum í dag sem skilja oft eftir sig stór og oft óafturkræf landnotkunarfótspor. Spenna er vaxandi nánast alls staðar þar sem þörf samfélagsins fyrir bæði auðlindir og rými rekst á við getu landsins til að styðja þessar þarfir og taka við úrganginum. Ástand mála leiðir til ofnýtingar og vaxandi niðurbrots landslags, vistkerfa og umhverfisins. Það krefst langtímasjónarhorns á stjórnun.

Stefna ESB

Það er nauðsynlegt að skipuleggja og stýra landnýtingu ef við eigum að samræma betur landnýtingu og umhverfismál. Það er áskorun sem felur í sér stefnu á ýmsum stigum og hjá mismunandi starfsgreinum. Eftirlit og mildun neikvæðra umhverfisafleiðinga landnotkunar meðan framleiðslu lífsnauðsynlegra verðmæta er viðhaldið er stórt forgangsatriði stefnumótandi aðila um allan heim.

Ákvarðanir um skipulagningu og stýringu landnotkunar eru yfirleitt teknar á stað- eða svæðisbundnum vettvangi. Hins vegar gegnir Framkvæmdastjórn ESB hlutverki við að tryggja að aðildarríkin taki tillit til umhverfismála í landnotkunarþróunaráætlunum sínum og iðki samþætta stjórnun landnotkunar.

Hagkerfi Evrópu treysta á náttúruauðlindir, þ.m.t. hráefni og rými (landauðlindir). Áætlunin um góða nýtingu auðlinda í Evrópu setur málefni landnotkunar og landauðlindastjórnunar fram sem afgerandi þátt í viðbrögðum við tilhneigingu til ósjálfbærrar nýtingar auðlinda. Stefna Evrópusambandsins um aðlögun að loftslagsbreytingum varðar beint landnotkunarvenjur í nútíð og framtíð og atvinnugreinar sem eru háðar þeim. Landnotkun er einnig mikilvægt málefni fyrir mörg önnur stefnusvið svo sem samheldni milli svæða, borgarskipulag, landbúnað, samgöngur og náttúruvernd.

Starfsemi Umhverfisstofnunar Evrópu

Starfsemi Umhverfisstofnunar Evrópu beinist aðallega að mati á breytingum á landslagi og rými Evrópu með því að nota bókhaldsverkfæri fyrir land- og vistkerfi og greiningu á grunni landfræðilegs upplýsingakerfis (GIS). Umhverfisstofnun Evrópu hefur einnig verið falið að þróa umhverfisgagnamiðstöð um landnotkun sem framlag til hins Sameiginlega umhverfisupplýsingakerfis Evrópu (SEIS).

Helsta gagnaheimild Umhverfisstofnunar Evrópu er Corine-landþekjugagnasafnið sem var búið til fyrir árin 1990, 2000 og 2006. Það er byggt á samstarfi sem komist hefur á við aðildarríki Umhverfisstofnunarinnar og kerfi Alþjóðaeftirlitsins með umhverfi og öryggi (GMES). Frekari gagnasöfn GMES, svo sem valin þematengd lög í hárri upplausn og Borgaatlasinn eru í þróun til viðbótar við CORINE landþekjugagnasöfnin.

Í samvinnu við Evrópsku verkefnamiðstöðina um landupplýsingar og greiningu (ETC-SIA) er Umhverfisstofnun Evrópu að þróa samevrópskt viðmiðunarkerfi fyrir landgreiningu: Beiting Evrópska vatnasviðs- og árnetverkskerfisins (ECRINS) og Land- og vistkerfisbókhalds (LEAC) stuðla að þemagreiningu (t.d. skiptingu landslags) og viðeigandi vísum.

Horfur

Stefna í nokkrum umhverfis-og svæðisbundnum málaflokkum, t.d. Stefnu ESB um líffræðilega fjölbreytni til ársins 2020 eða Þemastefna ESB um jarðveg  treysta á vandaðar landnotkunarupplýsingar sem mikilvægasta viðmiðunarlag. GMES landeftirlitsþjónustan er hluti af fyrstu aðgerðum fyrir árin 2011-2013 sem taka á uppfærslu og endurbótum á eftirliti með landþekju meginlandsins og skoðar staðbundin landþekjuferli nánar.  Fyrir mat á framtíðarþróun hefur Væntanleg umhverfisgreining á landnotkunarþróun í Evrópu (PRELUDE) verið þróað: gagnvirkt tól sem sýnir safn fimm mismunandi landnotkunarsviðsmynda fyrir Evrópu.