Aanpassing aan de klimaatverandering

Taal wijzigen:

Deze website heeft een beperkte functionaliteit wanneer javascript uitgeschakeld is. Zorg ervoor dat javascript is ingeschakeld in uw browser.

Pagina Laatst gewijzigd 15-03-2023

Topics: Aanpassing aan de klimaatverandering

De klimaatverandering vindt nu al plaats en zal zich naar verwachting blijven voortzetten: temperaturen stijgen, neerslagpatronen veranderen, ijs en sneeuw smelten en het zeeniveau stijgt. In veel delen van Europa zullen extreem weer en de overstromingen en droogten die daardoor ontstaan, steeds vaker voorkomen en steeds extremer worden. De gevolgen en kwetsbaarheden voor ecosystemen, economische sectoren, de volksgezondheid en het menselijk welzijn verschillen in Europa per regio. Zelfs als de wereldwijde inspanningen om uitstoot te verminderen doeltreffend blijken te zijn, zal een vorm van klimaatverandering blijven plaatsvinden. Er moeten dan ook aanvullende maatregelen worden genomen om ons aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering.

Aanpassing aan de klimaatverandering

Menu

Aanpassing aan de klimaatverandering

Om de ernstigste gevolgen van klimaatverandering te voorkomen, zijn de landen die het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (UNFCCC) hebben ondertekend, overeengekomen om de opwarming van de aarde tot 2 °C boven het niveau van vóór de industrialisatie te beperken. Om deze doelstelling te behalen, moet het plafond van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen zo snel mogelijk worden bereikt en moet de uitstoot vervolgens in snel tempo afnemen. Zie voor meer informatie het wereldwijde beleid op het gebied van klimaatverandering.

De EU-lidstaten en andere landen die lid zijn van het EMA, nemen een groot aantal verschillende maatregelen om hun broeikasgasemissies te verminderen. Deze inspanningen moeten worden aangevuld met aanpassingsbeleid.

Gevolgen en kwetsbaarheid

De grootste temperatuurstijgingen in Europa vinden plaats in Zuid-Europa (in de zomer) en het Noordpoolgebied (in de winter); de neerslag neemt af in Zuid-Europa en toe in Noord-Europa. De verwachte verhoging van de intensiteit en frequentie van hittegolven en overstromingen en veranderingen in de verspreiding van sommige besmettelijke ziekten en pollen kunnen een negatieve uitwerking hebben op de gezondheid van de mens. Klimaatverandering zet ecosystemen extra onder druk en leidt ertoe dat het verspreidingsgebied van veel plant- en diersoorten naar het noorden en bergopwaarts verschuift. Klimaatverandering is van invloed op sectoren als landbouw, bosbouw, energieproductie, toerisme en de infrastructuur in het algemeen. De meest verwachte gevolgen in Europa zijn negatief.

De volgende Europese regio’s, met inbegrip van stedelijke gebieden, zijn extra kwetsbaar voor klimaatverandering:

Zuid-Europa en het Middellandse Zeegebied;
berggebieden;
kustgebieden, delta’s en uiterwaarden;
het uiterste noorden van Europa en het Noordpoolgebied.

Er is aanpassing nodig waarbij op de gevolgen van klimaatverandering wordt geanticipeerd en passende maatregelen worden genomen om de gevolgen te voorkomen of te beperken. Er moeten op lokaal, nationaal, transnationaal en EU-niveau strategieën en acties worden ontwikkeld. Het is hierbij van noodzakelijk belang dat deze strategieën en acties in andere beleidsgebieden worden geïntegreerd, en dit gebeurt ook steeds vaker, zoals ecosystemen en waterbeheer, beperking van het risico op rampen, beheer van kustgebieden, landbouw en plattelandsontwikkeling, gezondheidsdiensten, stedelijke planning en regionale ontwikkeling. Voorbeelden van acties zijn technologische maatregelen, op ecosystemen gebaseerde maatregelen en maatregelen gericht op gedragsveranderingen.

EU-beleid

De Europese Commissie heeft in april 2013 een EU-strategie ter aanpassing aan de klimaatverandering gepubliceerd. Deze strategie bevat drie hoofddoelstellingen:

het bevorderen van actie door lidstaten: alle lidstaten aanmoedigen om alomvattende aanpassingsstrategieën aan te nemen en financiële middelen ter beschikking te stellen om hun aanpassingsvermogen te vergroten en actie te ondernemen. Het ondersteunen van aanpassing in steden door het invoeren van een vrijwillige verbintenis op basis van het Burgemeestersconvenant (vanaf 2015 opgenomen in het Burgemeestersconvenant voor klimaat en energie);
klimaatbestendigheidsactie op EU-niveaudoor het verder promoten van aanpassing in belangrijke kwetsbare sectoren zoals landbouw, visserij en cohesiebeleid, zodat ervoor gezorgd wordt dat de Europese infrastructuur veerkrachtiger wordt, en het promoten van het gebruik van verzekeringen tegen natuurrampen of door de mens veroorzaakte rampen;
beter geïnformeerde besluitvormingdoor hiaten in de kennis over aanpassingen aan te pakken en het Europese klimaataanpassingsplatform (Climate-ADAPT) verder te ontwikkelen.

Steeds meer landen die lid zijn van het EMA, hebben een nationale aanpassingsstrategie aangenomen en enkele landen hebben nationale aanpassingsactieplannen ontwikkeld en voeren deze momenteel uit. Daarnaast zijn er in een groot aantal steden en in transnationale regio’s in heel Europa, waaronder de Oostzee, de Karpaten en de Alpen, strategieën en acties ontplooid.

Activiteiten van het EMA

Door het verstrekken van relevante informatie ondersteunt het EMA de ontwikkeling en uitvoering van de aanpassing aan klimaatverandering in Europa, de evaluatie van EU-beleid en de ontwikkeling van langetermijnstrategieën voor aanpassing aan klimaatverandering en vermindering van het risico op rampen. De informatie van het EMA (waarnemingen, projecties, indicatoren, evaluaties) is vooral gericht op klimaatverandering, gevolgen, kwetsbaarheid en aanpassingsmaatregelen in Europa.

Het EMA werkt nauw samen met de Europese Commissie (DG Klimaat, DG Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek, DG Eurostat), met deskundigen van het Europees Thematisch Centrum inzake de effecten van klimaatverandering, kwetsbaarheid en aanpassing (ETC/CCA) en met het landennetwerk van het EMA (Eionet). Het EMA werkt daarnaast ook samen met onder andere de Copernicus-dienst voor klimaatverandering, het ECDC, het Regionaal Bureau voor Europa van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO Europa), het Regionaal VN-kantoor voor de beperking van het risico op rampen (ISDR Europa), de OESO en de IPCC.

Tot de belangrijkste activiteiten en producten behoren het beoordelen van de gevolgen van klimaatverandering en kwetsbare plekken in Europa en de analyse van nationale, stedelijke en sectorale strategieën en actieplannen op het gebied van klimaatverandering. Daarnaast onderhoudt en beheert het EMA het Europese klimaataanpassingsplatform (Climate-ADAPT).