następne
poprzednie
pozycje

Aktualności

Tendencje i przewidywania: ograniczony efekt odbicia w zakresie unijnych emisji w kontekście odbudowy po pandemii i kryzysu energetycznego

Zmień język:
Aktualności Opublikowane 2022-11-24 Ostatnio modyfikowane 2023-08-03
5 min read
Według najnowszego raportu „Tendencje i prognozy” opublikowanego dziś przez Europejską Agencję Środowiska (EEA) emisje gazów cieplarnianych i zużycie energii wzrosły w 2021 r. głównie z powodu odbudowy Europy po pandemii. Większość państw członkowskich UE z powodzeniem osiągnęła cele UE na 2020 r. w zakresie klimatu i energii,a obecnie kieruje swą uwagę na neutralność klimatyczną, jednocześnie zajmując się obecnym kryzysem dostaw energii. Osiągnięcie ambitniejszych celów w zakresie klimatu i energii na 2030 r. będzie wymagało więcej niż podwojenia rocznych postępów w zakresie przyspieszenia wprowadzania odnawialnych źródeł energii, ograniczania zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych.

Oszczędność energii i wzmocnienie odnawialnych źródeł energii mają kluczowe znaczenie nie tylko, by stawić czoła bezpośredniemu kryzysowi energetycznemu, ale także dla osiągnięcia neutralności klimatycznej

Po długim okresie spadku emisji gazów cieplarnianych w Europie ożywienie gospodarcze po ustaniu obostrzeń związanych z COVID-19 doprowadziło do wzrostu emisji, zwłaszcza w sektorach transportu, przemysłu i dostaw energii, zgodnie z danymi zgłoszonymi na potrzeby raportu EEA „Tendencje i prognozy w Europie 2022”. W obliczu zbliżającego się kryzysu energetycznego, a w szczególności wysokich cen gazu, sektor dostaw energii odnotował częściowe przejście na wysokoemisyjne paliwa energetyczne, podczas gdy silny wzrost energii ze źródeł odnawialnych obserwowany w ostatnich latach zwolnił tempo w 2021 r. Aby przeciwdziałać tej tendencji, ważne jest, aby dzisiejsze decyzje dotyczące infrastruktury energetycznej uwzględniały przyszły cel neutralności klimatycznej i aby było możliwe uniknięcie efektu uzależnienia od technologii wysokoemisyjnych.

„W nadchodzących miesiącach i latach potrzebne będą krytyczne działania w celu zapewnienia państwom członkowskim UE możliwości wprowadzenia ambitnych planów w zakresie redukcji emisji umożliwiających osiągnięcie unijnych celów klimatycznych. Chociaż tej zimy potrzebne są krótkoterminowe środki mające na celu zwiększenie dostaw energii, inwestycje te nie powinny na wiele lat uzależniać Europy od paliw kopalnych. Oszczędność energii i wzmocnienie odnawialnych źródeł energii mają kluczowe znaczenie nie tylko, by stawić czoła bezpośredniemu kryzysowi energetycznemu, ale także dla osiągnięcia neutralności klimatycznej” – powiedział Hans Bruyninckx, dyrektor wykonawczy EEA.

 

Efekt odbicia w zakresie emisji cieplarnianych; wzrost zużycia energii

Według wstępnych danych zgłoszonych przez państwa członkowskie UE emisje gazów cieplarnianych wzrosły w 2021 r. o 5% w porównaniu do 2020 r., także w lotnictwie międzynarodowym.  Emisje pozostają jednak znacznie poniżej poziomu sprzed pandemii COVID-19 z 2019 r.

Szacunki wskazują, że w 2021 r. zużycie energii wzrosło zarówno, jeśli chodzi o zużycie energii pierwotnej, jak i końcowej, odpowiednio o 6% i 5% w porównaniu z 2020 r. Zużycie energii pierwotnej mierzy zapotrzebowanie na energię, natomiast zużycie energii końcowej odnosi się do rzeczywistego zużycia energii przez użytkowników końcowych. Ten wzrost zużycia energii można w dużej mierze przypisać ożywieniu gospodarczemu. W 2021 r. wpływ rosnących cen energii na liczby dotyczące rocznego zużycia nie był jeszcze widoczny; można się spodziewać, że będzie to bardziej widoczne w 2022 r.

Wstępne dane wskazują, że całkowity udział odnawialnych źródeł energii w Europie pozostał w 2021 r. na poziomie 22% zużycia energii, co z kolei zahamowało silny wzrost w ostatnich latach. Można to wytłumaczyć mniejszym udziałem energii wiatrowej i wodnej w 2021 r. oraz wzrostem zużycia energii.

 

Krytyczny rok dla osiągania postępów w zakresie realizacji celów na 2030 r.

Aby osiągnąć neutralność klimatyczną w perspektywie długoterminowej, konieczne będzie utrzymanie znacznych redukcji emisji z roku na rok w nadchodzących latach.  Dzięki Europejskiemu prawu o klimacie cel redukcji emisji gazów cieplarnianych netto wyznaczony na 2030 r. zwiększono do co najmniej 55% poziomu z 1990 r. Obecnie Parlament Europejski wraz z państwami członkowskimi negocjują kompleksowy pakiet „Gotowi na 55” przy jednoczesnym uwzględnieniu proponowanego planu RePower EU z 2022 r.

Aby osiągnąć cel na 2030 r. wynoszący 55% emisji gazów cieplarnianych netto, emisje musiałyby zmniejszyć się średnio o 134 mln ton dwutlenku węgla (ekwiwalent mln ton CO2) rocznie w stosunku do poziomów szacowanych na 2021 r. Jest to ponad dwukrotność średniej rocznej redukcji, która została osiągnięta w latach 1990–2020. Wszystkie sektory muszą znacznie zwiększyć wysiłki na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Ponadto należy zwiększyć usuwanie CO2 poprzez użytkowanie gruntów, zmianę użytkowania gruntów i leśnictwo, odwracając obecną tendencję kurczenia się pochłaniaczy dwutlenku węgla w UE.

Jednocześnie zużycie energii powinno znacznie zmniejszyć się w nadchodzących latach – nowo zaproponowany cel na 2030 r. w kontekście REPowerEU wymaga więcej niż podwojenia rocznych oszczędności energii w latach 2022–2030. Analogicznie sprawa ma się w zakresie odnawialnych źródeł energii: od 2005 r. udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w Europie wzrastał średnio o 0,8 punktu procentowego rocznie. Do 2030 r. odsetek ten powinien wzrosnąć do 2,5 punktu procentowego rocznie, aby móc osiągnąć zwiększony cel w zakresie energii ze źródeł odnawialnych na poziomie 45% zaproponowany w REPowerEU.

Na szczeblu państw członkowskich, mimo poczynionych znacznych postępów, obecne strategie polityczne i środki nie są wystarczające do osiągnięcia nowych ambitnych celów w zakresie klimatu i energii. Do połowy 2023 r. państwa członkowskie przedstawią projekty aktualizacji krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu. Bedzie to dla nich szansa na zintensyfikowanie działań i opracowanie planów na okres do 2030 r., które to plany będą odzwierciedlać nowe ambicje UE i cel neutralności klimatycznej.

 

EEA’s climate and energy package:

Updated climate and energy indicators:

Permalinks

Geographic coverage

Temporal coverage