sonraki
önceki
öğeler

Haberler

En son yapılan değerlendirme, Avrupa'da doğanın ciddi ve devam eden bir düşüşte olduğunu gösteriyor

Dili değiştir
Haberler Yayınlandı 19.10.2020 Son değiştirilme 10.02.2023
6 min read
Photo: © Vladimir Tadic, REDISCOVER Nature /EEA
Sürdürülebilir olmayan çiftçilik ve ormancılık, kentsel yayılma ve kirlilik, Avrupa'nın biyolojik çeşitliliğinde şiddetli düşüşe neden olan ve binlerce hayvan türünün ve yaşam alanının varlığını sürdürmesini tehdit eden en büyük baskılardır. Bunun yanı sıra, Avrupa Birliği (AB)’nin doğa direktifleri ve diğer çevre yasaları Üye Devletler tarafından halen uygulanmamaktadır. Avrupa Çevre Ajansı'nın (EEA) bugün yayınlanan 'AB'de doğanın durumu' raporuna göre, korunan yaşam alanlarının ve türlerin çoğu iyi korunmamaktadır ve durumu tersine çevirmek için çok daha fazlasının yapılması gerekmektedir.

Değerlendirmemiz, Avrupa'da doğanın sağlık ve direnciyle insanların refahını korumanın, yiyeceklerin üretim ve tüketimi, ormanların yönetimi ve kullanımı ve şehir inşa etme şekillerimizde köklü değişiklikler gerektirdiğini gösteriyor. Bu çabaların, özellikle ulaşım ve enerji sektöründe, koruma politikalarının daha iyi uygulanması ve yürütülmesi, doğanın restorasyonuna odaklanılması ve giderek artan iddialı iklim eylemleriyle birleştirilmesi gerekiyor.

Hans Bruyninckx, AÇA İcra Direktörü

State of nature in the EU — Results from reporting under the nature directives 2013-2018 ” başlıklı AÇA raporuna göre, Ulu Doğan ve Somon Balığı gibi AB çapında korunan türlerin ve çayırlardan kum tepelerine kadar yaşam alanlarının çoğu, durumu tersine çevirmek için acilen daha fazlası yapılmadıkça belirsiz bir gelecekle karşı karşıya. AÇA raporu, AB'nin doğa mevzuatının amaçlarına ulaşmada kaydedilen ilerleme hakkında bilgi veren Avrupa Komisyonu Doğanın Durumu raporu ile eşzamanlı olarak yayınlandı. 

AÇA raporu, koruma çabalarında olumlu gelişmeler olduğunu göstermektedir. Natura 2000 ağı kapsamında korunan yerlerin hem sayıları hem de alanları son 6 yılda artmıştır ve AB, kara alanının yaklaşık % 18'i ve deniz alanlarının yaklaşık % 10'unu koruyarak küresel hedeflere ulaşmıştır.

Bu Doğanın Durumu değerlendirmesi, AB'de şimdiye kadar gerçekleştirilen en kapsamlı doğanın sağlığı kontrolü.

Virginijus Sinkevičius, Çevre, Okyanuslar ve Balıkçılıktan Sorumlu Komisyoner

Ancak, toplam ilerleme, AB Biyoçeşitlilik Stratejisinin 2020 hedeflerine ulaşmak için yeterli değil. AÇA değerlendirmesine göre, korunan yaşam alanlarının ve türlerin çoğu ya zayıf ya da kötü bir koruma statüsüne sahip ve birçoğu daha da gerilemeye devam etmektedir. İncelenen üç ana gruptan yaşam alanları ve kuşlar özellikle çok geride kalırken, kuş olmayan türler grubu neredeyse hedefine ulaştı.

Çevre, Okyanuslar ve Balıkçılıktan Sorumlu Komisyoner Virginijus Sinkevičius şunları söyledi: “Bu Doğanın Durumu değerlendirmesi, AB'de şimdiye kadar gerçekleştirilen en kapsamlı doğanın sağlığı kontrolü. Hayati yaşam destek sistemimizi kaybetmeye devam ettiğimizi çok açık bir şekilde gösteriyor. AB düzeyindeki yaşam alanlarının % 81 kadarı kötü durumda ve en çok turbalık alanlar, otlaklar ve kumul yaşam alanları kötüleşmektedir. Doğa, insan, iklim ve ekonominin lehine olacak şekilde, bu gerilemeyi tersine çevirmek için yeni AB Biyoçeşitlilik Stratejisindeki taahhütleri acilen yerine getirmemiz gerekiyor.”

 AÇA İcra Direktörü Hans Bruyninckx şunları söyledi: “Değerlendirmemiz, Avrupa'da doğanın sağlık ve direnciyle insanların refahını korumanın, yiyeceklerin üretim ve tüketimi, ormanların yönetimi ve kullanımı ve şehir inşa etme şekillerimizde köklü değişiklikler gerektirdiğini gösteriyor. Bu çabaların, özellikle ulaşım ve enerji sektöründe, koruma politikalarının daha iyi uygulanması ve yürütülmesi, doğanın restorasyonuna odaklanılması ve giderek artan iddialı iklim eylemleriyle birleştirilmesi gerekiyor."

Doğaya yönelik en önemli tehditler

AÇA raporu, yaşam alanlarına ve türlere yönelik olarak en çok bildirilen baskıların yoğun tarım, kentsel yayılma ve sürdürülebilir olmayan ormancılık faaliyetleri olduğunu belirtiyor. Yasadışı hasat ve savunulamaz avlanma ve balıkçılık yoluyla hayvanların aşırı sömürülmesinin yanı sıra hava, su ve toprak kirliliği de yaşam alanlarını etkilemekte.

Bu tehditler, barajlar ve kuyudan su çıkarma, istilacı yabancı türler ve iklim değişikliği gibi nehir ve göllerde görünen değişiklikler nedeniyle daha da artmaktadır. Tarım arazilerinin terk edilmesi, otlaklar gibi yarı doğal yaşam alanlarının ve buralarda bulunan kelebekler ve tarım arazisi kuşları gibi türlerin sürekli azalmasına katkıda bulunmaktadır.

Genel Bakış

Rapor, çoğunlukla ulusal veya bölgesel ölçekte bazı olumlu gelişmelere işaret ediyor. İsveç'teki Çevik Kurbağa, Fransa'daki kıyı lagünleri ve AB düzeyinde Sakallı Akbaba gibi birçok tür ve yaşam alanı iyileşme göstermiştir. Natura 2000 ağı birçok tür ve yaşam alanı için olumlu etkiler göstermektedir. Örneğin, Natura 2000 tarafından daha iyi biçimde kapsanan kıyı ve kumul yaşam alanları, daha az veya çok az kapsanan yaşam alanlarına kıyasla daha iyi bir koruma statüsüne sahiptir.

Politika açısından, Avrupa Yeşil Anlaşmasının  temel unsurları olan yeni 2030 için AB Biyoçeşitlilik Stratejisi ve  Çiftlikten Sofraya Stratejisi nedeniyle umut bulunmaktadır. Biyoçeşitlilik stratejisi, korunan alanlar ağını güçlendirmeyi ve genişletmeyi, bir restorasyon planı oluşturmayı ve ekosistemlerin sağlıklı, iklim değişikliğine dirençli ve biyoçeşitlilik açısından zengin olmasını ve vatandaşların mutluluk ve refahı için gerekli olan hizmet yelpazesini sunmayı amaçlamaktadır.

Bu yeni politikaların yanı sıra, hedefleri desteklemek için Üye Devletlerdeki izleme kapasitelerini geliştirmek üzere ilave çabalara ihtiyaç bulunmaktadır. Şu anda, özellikle deniz türleri ve yaşam alanları için birçok veri boşluğu var olmaya devam etmektedir. Natura 2000 ağının rolünü tam olarak değerlendirmek için daha fazla veriye ihtiyaç bulunmaktadır. Son olarak, AB mevzuatının uygulanması önemli ölçüde iyileştirilmelidir.

Durum ve eğilimler

  • AB'deki 463 kuş türünün yaklaşık yarısı (% 47) iyi durumdadır ve bu, son 2008-2012 raporlama dönemine kıyasla % 5 daha azdır. Durumu zayıf veya kötü olan kuşların oranı son altı yılda % 7 oranında artarak toplamda % 39'a ulaşmıştır.
  • Ulusal düzeyde, artan nüfus eğilimlerinin yaklaşık % 50'si çoğunlukla sulak alan ve Ruddy Shelduck veya Black Guillemot gibi Natura 2000 alanlarının belirlenmiş olduğu deniz kuşlarını içermektedir. Turna ve Kızıl Çaylak gibi ıslah edilen kuşlar, artan nüfus eğilimlerini gösteren raporlarda en yüksek paya sahiptir. Bunun nedeni, yaşam alanı koruma veya restorasyonunun uygulanması ile bilgi düzeyindeki gelişmeler, daha iyi izleme ve farkındalığın artmasıdır.
  • AB düzeyinde yaşam alanı değerlendirmelerinin yalnızca % 15'i iyi bir koruma statüsüne sahipken, % 81'i zayıf veya kötü koruma statüsüne sahiptir. Otlaklar, kum tepeleri ve bataklık, çamurlu alan ve turbalık türü yaşam alanları şiddetli kötüleşme eğilimleri gösterirken, ormanlar en çok gelişme gösteren eğilimlere sahiptir. Bir önceki raporlama dönemiyle karşılaştırıldığında, koruma statüsü kötü olan yaşam alanlarının payı % 6 oranında artmıştır.
  • Deniz bölgeleri, tür verilerinin genel eksikliğini yansıtan bilinmeyen koruma statüsüne sahip birçok değerlendirmeye sahiptir.
  • Türlerin yaklaşık dörtte biri, önceki raporlama dönemine kıyasla % 4 artışla AB düzeyinde iyi bir koruma statüsüne sahiptir. İtalyan Duvar Kertenkelesi, Atnalı Kocabaş Yılan, Tüylü Suketeni veya Büyük Sarı Gentiyan gibi sürüngenler ve damarlı bitkiler en yüksek oranda iyi koruma statüsüne sahiptir (% 35).

Arka Plan

AB doğa direktifleri – Yaşam Alanları ve Kuşlar Direktifleri - AB genelinde 2000'den fazla tür ve yaşam alanı için koruma çabası gerektirmektedir.

AB Üye Devletlerinin raporladığı verilere dayanan AÇA değerlendirmesi, Avrupa'da doğanın durumu hakkında gerçekleştirilen en büyük ve en kapsamlı veri toplama ve raporlama uygulamasıdır. AB genelinde 220.000'den fazla kişi (% 60'ı gönüllü) bu sürece katkıda bulunmuştur.

Analiz edilen veriler, doğanın korunmasındaki başarıları ve eksiklikleri, temel baskıları ve tehditleri ve mevcut koruma önlemlerinin durumunu belirlemeyi amaçlamaktadır.

Permalinks

Geographic coverage

Temporal coverage

Belge İşlemleri