Nasze społeczeństwa stoją przed poważnymi zagrożeniami związanymi za środowiskiem, w tym ze zmianą klimatu, utratą bioróżnorodności i wyczerpywaniem się zasobów naturalnych. Widzimy też, że wiele problemów w zakresie ochrony środowiska jest ze sobą wzajemnie powiązanych i wywodzi się z naszych systemów społecznych i ekonomicznych. Na przykład, zanieczyszczenie powietrza wpływa nie tylko na zdrowie ludzi, ale jest też czynnikiem oddziałującym na zmianę klimatu i odporność ekosystemów. Aby się z tym zmierzyć, musimy przyjrzeć się naszej żywności, transportowi i systemom energetycznym, jak również zanieczyszczeniu powietrza w wymiarze globalnym.

Jest oczywiste, że takie wyzwania wymagają kompleksowych rozwiązań systemowych i długoterminowych zobowiązań. Rozpoczęto już niektóre programy skierowania przemian w Europie w stronę społeczeństwa wykorzystującego technologie niskoemisyjne. W projekcie 7. unijnego programu działań w zakresie środowiska Unia Europejska zbudowała swoją długoterminową wizję wokół koncepcji społeczeństwa niskoemisyjnego. Inne inicjatywy, takie jak Europa 2020 i pakiet klimatyczno-energetyczny, ustanawiają szereg celów do roku 2020, w tym zrównoważony wzrost gospodarczy, ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, stymulowanie wzrostu w zakresie efektywności energetycznej i energii odnawialnej.

Założenia naszej pracy

My, w Europejskiej Agencji Środowiska, w pełni popieramy długoterminowe cele Unii Europejskiej i w naszym następnym wieloletnim programie (2014-2018) zobowiązujemy się do udzielenia wszelkiej pomocy w celu ich osiągnięcia.

Dzięki naszej sieci obserwacji środowiska mamy wyjątkową możliwość analizy oddziaływania przemian społecznych i gospodarczych na środowisko. Nasza praca opiera się na zbieraniu i ocenie danych przekazywanych przez państwa członkowskie i współpracujące sieci. Bierzemy także pod uwagę wyzwania systemowe na szerszą skalę, jak również trendy europejskie i światowe.

W nowym okresie planowania będziemy nadal wzmacniać nasze główne działania, których celem jest zapewnienie zainteresowanym stronom wiedzy wysokiej jakości. Będziemy również dalej rozwijać naszą zdolność identyfikacji pojawiających się problemów i powiązanie ich z bieżącymi kierunkami politycznymi.

Jest oczywiste, że cele te można osiągnąć jedynie poprzez wzmocnienie współpracy, dialogu i zdolności współtworzenia wiedzy EEA z krajami członkowskimi, zainteresowanymi stronami i partnerami instytucjonalnymi przekazującymi dane.

Przekazując tę wiedzę decydentom i kluczowym zainteresowanym stronom, mamy nadzieję pomóc w ukierunkowaniu nadchodzących zmian i transformacji w stronę prężnego, efektywnie wykorzystującego zasoby społeczeństwa niskoemisyjnego.

Wyzwania na przyszłość

Na poziomie europejskim jednym z naszych wyzwań na przyszłość będzie sprawienie, by nasza polityka była coraz skuteczniejsza i lepiej wykonywana. Innym wyzwaniem będzie unikanie w długim okresie czasu korzystania z niezrównoważonego transportu, energii, żywności i budownictwa. Ocena potencjalnych wpływów różnych dróg transformacji pozwoli nam ponownie dostosować kierunki naszych działań do potrzeb. Solidna baza wiedzy jest niezbędna dla obu tych wyzwań.

Ta sama zasada obowiązuje też na poziomie instytucjonalnym. Korzystając z dwóch dekad doświadczeń, musimy kontynuować budowę oraz, w razie konieczności, dostosowywanie wewnętrznych struktur do potrzeb i wymagań zainteresowanych stron. Narzędzia, których używamy w tworzeniu i przekazywaniu wiedzy o ochronie środowiska, będą także musiały być coraz bardziej niezawodne, elastyczne i innowacyjne, aby zagwarantować w razie konieczności, że jesteśmy zawsze gotowi zapewnić potrzebną wiedzę.

Hans BRUYNINCKX
Dyrektor wykonawczy

Artykuł opublikowany w wydaniu nr 2013/1 biuletynu Europejskiej Agencji Środowiska (biuletyn EEA, październik 2013 r.).