All official European Union website addresses are in the europa.eu domain.
See all EU institutions and bodiesZrób coś dla naszej planety, wydrukowuj tę stronę tylko w razie potrzeby. Nawet mała akcja może sprawić ogromną różnicę, gdy miliony ludzi to robią!
Konsumpcja towarów i usług w krajach członkowskich Europejskiej Agencji Środowiska jest główną siłą napędową zużywania światowych zasobów — i związanych z tym oddziaływań na środowisko. Konsumpcja w Europie (żywność i napoje, mieszkania, mobilność i turystyka) sprawia, że mamy do czynienia z coraz większymi presjami i oddziaływaniami środowiskowymi na całym świecie z uwagi na szybko rozwijający się ogólnoświatowy handel. Aby w istotny sposób ograniczyć te efekty, potrzebna jest zmiana indywidualnych i publicznych wzorców konsumpcyjnych jako uzupełnienie korzyści płynących z udoskonalonych technologii i procesów produkcyjnych.
W latach 1990–2010 wydatki na konsumpcję w UE-27 wzrosły o 33%. W krajach Bałkanów Zachodnich i Turcji odnotowano jeszcze bardziej radykalny wzrost — odpowiednio o 120% i 63% w tym samym okresie. Wydatki gospodarstw domowych są od dwóch do sześciu razy większe niż wydatki w sektorze publicznym. Negatywne skutki dla środowiska dóbr konsumowanych w Europie mają charakter globalny — eksploatacja zasobów, produkcja, przetwarzanie i transport oddziałują na inne regiony.
Nasze zwyczaje dotyczące jedzenia i picia powodują znaczne presje na środowisko: wywołujemy je bezpośrednio, kiedy udajemy się do sklepów, przechowujemy towary, gotujemy i wytwarzamy odpady; oraz pośrednio — co jest nawet ważniejsze — kiedy produkujemy, przetwarzamy i transportujemy żywność.
Kupujemy coraz więcej towarów elektrycznych i elektronicznych (takich jak odbiorniki telewizyjne, komputery, laptopy, telefony komórkowe i urządzenia kuchenne), a także wymieniamy je na nowe częściej niż dawniej. Wzrasta zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych. Nasze domy stają się bardziej energooszczędne, ale ponieważ budujemy też większe domy przeznaczone dla mniejszej liczby osób, zużycie energii do celów grzewczych spada tylko nieznacznie. W 2008 roku każdy obywatel Europy wyrzucił około 445 kg odpadów domowych.
Podróżowanie samochodami i lotnictwo stają się coraz bardziej popularne, zwiększając zużycie energii i emisje gazów cieplarnianych; rosnący ruch samochodowy najbardziej przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza, a także powoduje w miastach problemy związane z hałasem. Obecne tendencje do zamieszkiwania na obszarach miasta o małej gęstości zaludnienia skutkują rozprzestrzenianiem się terenów miejskich, co z kolei wiąże się ze zwiększonym zużyciem energii, zasobów, częstszym korzystaniem z transportu i użytkowaniem większych powierzchni gruntów.
Szybko rozwija się turystyka i podróż do miejsca przeznaczenia i z powrotem najczęściej odbywa się samochodem lub samolotem. W miejscowościach turystycznych zużycie wody i energii, użytkowanie gruntów oraz wytwarzanie odpadów/ścieków często ma znaczny wpływ na środowisko.
W polityce europejskiej dopiero od niedawna zaczęto zajmować się wyzwaniem, jakie stanowią niezrównoważone wzorce konsumpcyjne. Inicjatywy europejskie, takie jak zintegrowana polityka produktowa oraz dyrektywa w sprawie ekoprojektu (2009/125/WE), mają na celu zmniejszenie oddziaływań środowiskowych produktów, w tym zużycia energii, przez cały cykl ich życia. Ponadto polityka UE stymuluje także rynki sprzyjające innowacjom, czemu służy unijna inicjatywa rynków pionierskich. Plan działania na rzecz zrównoważonej konsumpcji i produkcji oraz zrównoważonej polityki przemysłowej Komisji Europejskiej z 2008 r., który ma zostać poddany przeglądowi w 2012 r., wzmacnia podejście z punktu widzenia cyklów życia, kładzie większy nacisk na ekologiczne zamówienia publiczne i zapoczątkowuje kilka działań mających wpłynąć na zachowania konsumenckie. Jednak obecna polityka, często oparta na dobrowolnych instrumentach, jak dotąd w niewystarczającym stopniu zajęła się przyczynami leżącymi u podstaw niezrównoważonej konsumpcji; zamiast tego ma tendencję do skupiania się na zmniejszaniu skutków.
We wrześniu 2011 r. Komisja Europejska przyjęła Plan działania na rzecz zasobooszczędnej Europy. Zawiera on propozycje zwiększenia ekologicznych zamówień publicznych i zajęcia się śladem środowiskowym produktów. Celem planu jest stworzenie wspólnej technologii oceny, przedstawiania i porównywania charakterystyki środowiskowej produktów, usług i przedsiębiorstw oraz zapewnienie lepszego poznania zachowań konsumenckich. Zaleca się w nim także działania zmierzające do zmniejszenia skutków środowiskowych w obszarach konsumpcji żywności, mieszkań i mobilności.
Zrównoważona konsumpcja jest najważniejszym elementem planu działania na rzecz zrównoważonego rozwoju – Agenda 21, przyjętego na konferencji Narodów Zjednoczonych dotyczącej środowiska i rozwoju (szczyt Ziemi) w Rio de Janeiro w 1992 r. Na konferencji Narodów Zjednoczonych w 2012 r. w sprawie zrównoważonego rozwoju (Rio+20) za cel postawiono sobie uzgodnienie ogólnoświatowych ram programów dotyczących zrównoważonej konsumpcji i produkcji. Podejmowane są również liczne inicjatywy i działania na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, np. w ramach regionalnej strategii zrównoważonego rozwoju oraz w ramach procesów związanych z Agendą 21.
Zrównoważona konsumpcja jest wspólnym wyzwaniem, w przypadku którego wszystkie uczestniczące podmioty, w tym organy publiczne, przedsiębiorcy i konsumenci, muszą wziąć na siebie odpowiedzialność.
Prace Europejskiej Agencji Środowiska dotyczące konsumpcji obejmują:
Prace Europejskiej Agencji Środowiska w tej dziedzinie wspierane są przez Europejskie Centrum Tematyczne ds. Zrównoważonej Konsumpcji i Produkcji (ETC/SCP).
W 2012 r. Europejska Agencja Środowiska będzie wspierać Komisję Europejską i Parlament Europejski, a także państwa członkowskie Europejskiej Agencji Środowiska i kraje współpracujące przez publikowanie on-line zestawu wskaźników do pomiaru postępów w osiąganiu zrównoważonej konsumpcji i produkcji, a także przez aktualizację oceny dotyczącej konsumpcji i środowiska z 2010 r. Ponadto EEA wspiera szczyt Ziemi Rio+20 poświęcony zrównoważonemu rozwojowi poprzez różne działania dotyczące zrównoważonego sposobu życia, zrównoważonych modeli biznesowych itp.
For references, please go to https://www.eea.europa.eu/pl/themes/households/intro or scan the QR code.
PDF generated on 2024-11-12 23:41
Engineered by: Zespół Witryny EEA
Software updated on 26 September 2023 08:13 from version 23.8.18
Software version: EEA Plone KGS 23.9.14
Akcje Dokumentu
Podziel się z innymi