Bijodiversità - Ekosistemi

Aħna, madankollu, bħalissa qed inkunu xhieda ta’ telfien kostanti ta’ bijodiversità, li għandu konsegwenzi profondi għad-dinja naturali u għall-benesseri tal-bnedmin. Il-kawżi ewlenin ta’ dan it-telfien huma l-bidliet fil-ħabitats naturali minħabba sistemi ta’ produzzjoni agrikola intensivi; kostruzzjoni; tqattigħ fil-barrieri, l-isfruttament żejjed ta’ foresti, oċeani, xmajjar, lagi u ħamrija; speċijiet aljeni invażivi; tniġġis u, tibdil fil-klima globali dejjem jiżdied. Ir-rwol kbir li l-bijodiversità għandha fis-sostenibilità tad-dinja tagħna u ta’ ħajjitna jagħmel it-telfien kontinwu tagħha ferm aktar inkwetanti.

Fl-Ewropa, l-attività tal-bniedem sawret il-bijodiversità sa mill-firxa ta’ l-agrikoltura u t-trobbija ta’ l-annimali aktar minn 5,000 sena ilu. Ir-revoluzzjonijiet agrikoli u industrijali ta’ l-aħħar 150 sena, madankollu, wasslu għal bidliet drammatiċi u li qed jaċċeleraw fl-użu ta’ l-art, l-intensifikazzjoni ta’ l-agrikolatura, l-urbanizzazzjoni u l-abbandun ta’ l-art. Dan min-naħa tiegħu wassal għall-kollass ta’ ħafna prattiki (eż. metodi ta’ agrikoltura tradizzjonali) li għenu jżommu l-bijodiversità rikka tal-pajsaġġi.

Il-konsum u l-produzzjoni ta’ l-iskart għoljin per capita ta’ l-Ewropa jfisser li l-impatt tagħna fuq l-ekosistemi jestendi lil hinn sew mill-kontinent tagħna. L-istili ta’ ħajja Ewropej jiddependu ħafna fuq l-importazzjoni tar-riżorsi u l-oġġetti minn madwar id-dinja kollha li spiss tinkoraġġixxi l-isfruttar mhux sostenibbli tar-riżorsi naturali barra mill-Ewropa.

Il-miri l-ġodda globali u ta’ l-UE biex iwaqqfu u jreġġgħu lura t-telfien tal-bijodiversità sal-2020 huma ambizzjużi u biex dawn jintlaħqu se jkun hemm bżonn implimentazzjoni tal-politiki aħjar, koordinazzjoni bejn is-setturi, approċċi ta’ ġestjoni ta’ l-ekosistemi u fehim usa’ tal-valur tal-bijodiversità. 

Politiki ta’ l-UE dwar is-suġġett

Għalkemm ġie rikonoxxut f’diversi livelli li l-miri biex jitwaqqaf it-telfien tal-bijodiversità għadhom ma ġewx issodisfati, l-istabbiliment ta’ mira bħal din ċertament żied is-sensibilizzazzjoni tal-pubbliku. Mill-2001, il-politiki li jindirizzaw it-telfien tal-bijodiversità u l-indikaturi li jivvalutaw il-progess tjiebu b’mod sinifikanti.

L-Istrateġija ta’ l-UE dwar il-Bijodiversità għall-2020 se tgħin biex il-bżonnijiet tal-bijodiversità jkomplu jiġu integrati fl-iżvilupp u fl-implimentazzjoni tal-politiki settorjali. Bis-sitt miri tagħha, l-Istrateġija tindirizza n-natura (mira 1), l-ekosistemi u r-restawr tagħhom (mira 2), l-użu sostenibbli tar-riżorsi tan-natura, l-art u l-baħar ta’ l-Ewropa permezz ta’ l-agrikoltura, il-forestrija u s-sajd (miri 3 u 4), il-problema ta’ speċi aljeni (mira 5) u l-impatti globali ta’ l-UE (mira 6). L-Istrateġija dwar il-Bijodiversità għall-2020 tgħin biex jintlaħaq l-għan kapitali naturali tas-Seba’ Programm ta’ Azzjoni Ambjentali (is-Seba’ EAP) għall-2020, “Ngħixu tajjeb, fil-limiti tal-pjaneta tagħna”, li daħal fis-seħħ f’Jannar 2014 u se jiggwida l-politika ambjentali Ewropea sa l-2020. It-tnejn jestendu l-viżjoni fit-tul tagħhom sa l-2050.  

Strateġija dwar il-Bijodiversità għall-viżjoni u għall-mira ewlenija
Il-viżjoni
Sal-2050, il-bijodiversità ta’ l-Unjoni Ewropea u s-servizzi ta’ l-ekosistema li tipprovdi - il-kapital naturali tagħha - huma protetti, ivvalutati u rrestawrati kif xieraq għall-valur intrinsiku tal-bijodiversità u għall-kontribut essenzjali tagħhom għall-benesseri tal-bniedem u l-prosperità ekonomika, u sabiex il-bidliet katastrofiċi kkawżati mit-telfien tal-bijodiversità jiġu evitati.
Il-mira ewlenija
Twaqqaf it-telfien tal-bijodiversità u d-degradazzjoni tas-servizzi ta’ l-ekosistema fl-UE sa l-l-2020, u tirrestawrahom sa fejn ikun fattibbli, filwaqt li żżid il-kontribut ta’ l-UE biex jiġi evitat it-telfien tal-bijodiversità globali.

L-Istrateġija dwar il-Bijodiversità għall-2020 timxi fuq il-Pjan ta’ Azzjoni ta’ l-UE dwar il-Bijodiversità ta’ l-2006, permezz ta’ l-esperjenza miksuba mill-implimentazzjoni tiegħu u tgħolli l-livell ta’ ambizzjoni. Barra minn hekk, ġiet xkattata mill-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Diversità Bijoloġika u hija kompletament konformi magħha, li hija l-aktar politika ta’ bijodiversità globali importanti ddedikata biex twaqqaf it-telfien tal-bijodiversità u miegħu t-telfien tas-servizzi ta’ l-ekosistema sa’ l-2020. 

F’Ottubru 2010, 193 partijiet għall-Konvenzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti dwar id-Diversità Bijoloġika, inkluż l-UE u l-Istati Membri kollha tagħha, iltaqgħu fil-Ġappun. F’din l-10 laqgħa tal-partijiet għall-Konvenzjoni, ġew adottati serje ta’ ftehimiet importanti li kienu jinkludu l-hekk imsejħa miri ta’ Aichi, li tagħti qafas għall-pajjiżi biex jitnedew attivitajiet importanti biex il-bijodiversità, l-ekosistemi u s-servizzi tagħhom jinżammu, jissaħħu u jiġu rrestawrati. 

Bħala parti għall-Konvenzjoni, l-UE hija meħtieġa li tallinja l-politiki ta’ bijodiversità tagħha stess ma’ dawn l-impenji internazzjonali. Dan huwa rifless fis-Seba’ EAP u l-mira ta’ politika tiegħu ta’ l-2020 u l-viżjoni ta’ l-2050. Il-viżjoni ta’ l-2030 stabbilita fl-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli tan-Nazzjonijiet Uniti tkompli ssaħħaħ u tikkonferma l-proċess tal-politika, b’mod partikolari fir-rigward ta’ l-integrazzjoni tagħhom fil-politiki settorjali.

L-evalwazzjoni ta’ nofs it-terminu ta’ l-2015 ta’ l-Istrateġija dwar il-Bijodiversità għall-2020 ikkonkludiet li b’mod ġenerali, it-telfien tal-bijodiversità u d-degradazzjoni tas-servizzi ta’ l-ekosistema fl-UE marru għall-agħar wara l-linja bażi tal-bijodiversità ta’ l-UE għall-2010. Dan ġie wkoll ikkonfermat mir-rapport ta’ l-EEA, The European Environment – State and Outlook 2015 (L-Ambjent Ewropew – Stat u Prospettiva għall-2015). Dan l-aggarvar huwa konsistenti max-xejriet globali u għandu implikazzjonijiet serji għall-kapaċità tal-bijodiversità biex tissodisfa l-bżonnijiet tal-bniedem fil-futur. Filwaqt li ħafna suċċessi lokali juru li l-azzjoni fil-prattika tagħti riżultati pożittivi, dawn l-eżempji jeħtieġ li jiżdiedu biex ikollhom impatt li jista’ jitkejjel fuq ix-xejra negattiva ġenerali. 

Il-politika ta’ konservazzjoni tan-natura tal-UE hija bbażata fuq żewġ partijiet ewlenin tal-leġiżlazzjoni: id-Direttiva dwar l-Għasafar u d-Direttiva dwar il-Ħabitats. Dawn iż-żewġ direttivi jipprovdu l-bażi għan-netwerk Natura 2000, netwerk ta’ zoni protetti  biex jiġu ssalvagwardjati l-ispeċijiet u l-ħabitats ta’ interess Ewropew speċjali.

Għall-ilmijiet interni u tal-baħar, hemm żewġ direttivi qafas rispettivi: id-Direttiva Qafas dwar l-Ilma u d-Direttiva Kwadru dwar l-Istrateġija Marina. Dawn stabbilew miri fejn l-elementi bijotiċi u abijotiċi tal-ekosistemi se jgħinu biex jiġu implimentati l-miri ta’ l-Istrateġija dwar il-Bijodiversità għall-2020, u s-Seba’ EAP f’termini ta’ bijodiversità, ekosistemi u s-servizzi tagħhom. 

Attivitajiet ta’ l-EEA

L-EEA taħdem b’mod attiv biex tipprovdi lil dawk li jfasslu l-politiki u liċ-ċittadini Ewropej bl-aħħar informazzjoni disponibbli dwar il-bijodiversità u l-ekosistemi Ewropej. Ix-xogħol ġenerali ta’ l-EEA f’dan il-qasam huwa li tappoġġja u tinforma l-iżvilupp u l-implimentazzjoni tal-politika permezz ta’ data, informazzjoni/indikaturi u valutazzjonijiet, li jintegraw l-analiżi tal-ispeċijiet u l-ħabitats b’valutazzjonijiet usa’ ta’ ekosistemi u s-servizzi tagħhom. 

L-EEA tappoġġja d-direttivi dwar in-natura msemmija hawn fuq permezz ta’ rapportar fuq Reportnet u ċ-Ċentru ta’ Data tal-Bijodiversità, u taħdem mill-qrib man-Netwerk Ewropew ta’ Informazzjoni u Osservazzjoni ta’ l-Ambjent ta’ l-EEA (Eionet) u ċ-Ċentru Tematiku Ewropew dwar il-Diversita’ Bijologika. L-attivitajiet ewlenin jinkludu: 

• Sistema Ewropea ta’ Informazzjoni dwar il-Bijodiversità (BISE);
• Sistema Ewropea ta’ Informazzjoni dwar in-Natura (EUNIS);
• Natura 2000;
• Simplifikazzjoni ta’ l-Indikaturi Ewropej dwar il-Bijodiversità (SEBI2020),
• Proġett ta’ innovazzjoni ta’ l-għarfien dwar il-Kontabilità għall-kapital naturali u s-servizzi ta’ l-ekosistema (KIP INCA);
• Immappjar u valutazzjoni tal-ekosistemi u s-servizzi tagħhom (MAES).

Ħarsa 'l Quddiem

Jeħtieġ li li jkun hemm aktar żvilupp fis-sistemi ta’ informazzjoni ta’ l-EEA biex jikkonformaw mad-direttivi dwar in-natura, u l-istrateġiji ta’ l-UE dwar il-Bijodiversità u l-Bijodiversità Globali. B’mod partikolari, is-Sistema Ewropea ta’ Informazzjoni dwar il-Bijodiversità , li hija portal tal-web li jiċċentralizza l-informazzjoni dwar il-bijodiversità Ewropea (jiġifieri politiki, data u valutazzjoni) f’post wieħed, se tkompli tiġi żviluppata mill-EEA. 

L-EEA se tkompli taħdem biex tiżviluppa indikaturi u valutazzjonijiet ibbażati fuq metodoloġiji sodi, fil-ħin u rilevanti għall-politika. Dan se jinkludi bżonnijiet emerġenti minn analiżi tal-effettività tal-politika, b’mod partikolari l-evalwazzjoni ta’ nofs it-terminu tal-Istrateġija dwar il-Bijodiversità għall-2020 u l-valutazzjonijiet ta’ l-ekosistema sottoglobali/reġjonali, kif ukoll appoġġ lil pjattaformi ta’ interfaċċa tal-politika tax-xjenza fil-livelli Ewropej u globali, eż. Pjattaforma Intergovernattiva tal-Politika tax-Xjenza dwar il-Bijodiversità u s-Servizzi Ekosistemiċi (IPBES).