Grönland’te yaşamak nasıl bir şey?

“Nuuk’ta yaşamak, Danimarka’da oldukça tanıdık gelen orta ölçekli bir kasabada yaşamaya benziyor. Burada da aynı tip mağaza ve tesisler var. Nuuk’ta yaklaşık 15 000 kişi yaşıyor. Nuuk’ta hem Grönlandçe, hem Danca yaygın şekilde konuşulmasına rağmen, daha küçük yerleşim yerlerinde çoğunlukla Grönlandçe konuşuluyor.

1999 yılından bu yana burada yaşıyorum ve insanların örneğin bilgisayarlar ve cep telefonları gibi dünyanın geri kalanıyla aynı tipte ürünler tükettiğini düşünüyorum. Ayrıca, insanların her geçen gün atık sorununa daha duyarlı hale geldiğini görüyorum.”

Grönland’in atık sorununu diğer yerlerden ayıran nedir?

“Grönland’te yaklaşık 55 000 kişi yaşıyor ve dünyadaki diğer insanlar gibi çöp üretiyorlar. Bu bakımdan Grönland’in atık sorunu birçok açıdan diğer ülkelerin sorunlarına benziyor. Grönland’teki işletmeler ve konutlar çok farklı tiplerde atıklar üretiyorlar ve çevreye zarar vermemesi için bunları yönetmemiz gerekiyor.

Ancak, diğer yandan, boyutu, daha açık ifade etmek gerekirse yerleşim yerlerinin dağınık olması nedeniyle diğer ülkelerin atık yönetimi sorunundan farklılık gösteriyor. Görece büyük altı şehri, 11 küçük şehri ve sahil boyunca nüfusu 30 ila 300 arasında değişen yaklaşık altmış yerleşim yeri bulunuyor. Nüfusun büyük çoğunluğu batı kıyısında yaşıyor, ancak doğu kıyısında da küçük yerleşim yerleri ve şehirler var.

Yalnızca altı şehirde yakma tesisi bulunuyor ve bunlar yakılabilir atıkların çevresel açıdan yeteri kadar işlem görmesine yetmiyor. Ayrıca, şehirleri ve yerleşim yerlerini birbirine bağlayan yollar bulunmuyor, yani atıkları yakma tesislerine taşıyamıyoruz. Mallar da çoğunlukla deniz yoluyla taşınıyor.

Şu anda Grönland’te üretilen kentsel atık miktarı hakkında kabaca bir fikrimiz var ve bu miktarın arttığını düşünüyoruz. Yerleşim yerlerinin yarısında yakma fırınları olarak adlandırdığım olanaklar var, diğer yarısında ise açık hava yakma tesisleri veya katı atık depolama alanları bulunuyor.

Temel olarak tüm atık sorunlarının ortak bileşenlere sahip olduğunu, ancak her birinin farklı özelliklerinin bulunduğunu düşünüyorum. Atık geniş etkileri olan yerel bir sorundur. Çözüm aşamasında da bu iki özellik dikkate alınmalı.”

Tehlikeli atıklar ve elektronik atıklarında durum nedir?

“Büyük şehirlerdeki tesisler elektronik atıklarını söküyor ve tehlikeli atıkları uygun şekilde bertaraf ediyorlar. Ardından bu atıklar deniz yoluyla Danimarka’ya gönderilmek üzere saklanıyor. Grönland gıda, giyecek ve otomobil de dahil olmak üzere her şeyi çoğunlukla Aalborg’tan ithal ediyor. Tehlikeli atıklar ve elektronik atıkları, mal getiren gemilere dönüş yolculuğunda yükleniyor.”

Son yıllarda çok uluslu maden şirketleri petrol veya maden rezervleri aramaya başladılar. Maden atıklarına ne oluyor?

“Grönland’te tek kapı politikası uygulanıyor, yani maden firmaları tüm izinlerini tek bir kamu kurumunda alıyor. Başvuruların kabulü ve atıklar da dahil tüm madencilik faaliyetlerinin düzenlenmesi, Maden ve Petrol Bürosu sorumluluğundadır.

Bu faaliyetlerin neredeyse tamamına yakını şehir ve yerleşim yerlerinin dışında. Şirketler, yakılabilir yakıtları için yakma tesisleri bulunan yerel belediyeler ile anlaşma yapabilir. Bu ilave talep de yerel yakma kapasitesi üzerinde ilave bir yük oluşturabilir.”

Bu sorunu nasıl çözmeyi planlıyorsunuz?

“Şu anda tartışılan seçeneklerden bir tanesi bölgesel yakma tesislerinin kurulması ve atıkların taşınması. Her şehre bir atık arıtma tesisi kuramayacağımız bir gerçek. Ayrıca, ısı üretimi, evlerin yakılan atıklarla ısıtılması seçeneği üzerinde duruyoruz.

Daha küçük şehirlerde elektronik atıklarının sökülmesi ve tehlikeli atıkların bertaraf edilmesi için tesisler kurmaya başladık. Daha küçük yerleşim yerleri için, elektronik atıkları ve tehlikeli atıklar için toplama konteynerleri yerleştiriyor ve daha sonra bu konteynerleri şehirlerdeki tesislere taşıyoruz.

Şu anda, yakılabilir atıkların yakma tesisi bulunan şehirlere taşınmasıyla ilgili iki pilot proje yürütülüyor.

Grönland Hükümetinin bir ulusal atık yönetimi planı bulunuyor ve bu bahsettiğim faaliyetler bu planın bir parçası.”

Daha fazla bilgi için

• AÇA multimedya merkezi: Grönland Projesi – Daha temiz bir gelecek için’ videosu.