Środowisko i zdrowie

W Europie główne problemy zdrowotne powiązane ze środowiskiem dotyczą zanieczyszczenia powietrza w budynkach i na zewnątrz, niskiej jakości wody, złych warunków sanitarnych oraz niebezpiecznych substancji chemicznych. Skutki zdrowotne obejmują choroby układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, nowotwory, astmę i alergie, jak również problemy z rozrodczością i zaburzenia neurorozwojowe.

Obecność drobnych cząstek stałych i ozonu przygruntowego stanowi główne zagrożenie dla zdrowia ludzi związane z zanieczyszczeniem powietrza. W ramach unijnego programu „Czyste powietrze dla Europy” (CAFE) oszacowano, że 348 000 przedwczesnych zgonów rocznie jest spowodowanych narażeniem na obecność drobnych cząstek stałych (PM_2,5). Przy tym poziomie narażenia średnia długość życia zmniejsza się o około rok.

Autorzy zielonej księgi dotyczącej narażenia na hałas stwierdzają, że około 20% ludności w UE musi znosić hałas na poziomie uznanym przez ekspertów w dziedzinie zdrowia za nie do zaakceptowania, ponieważ może on prowadzić do rozdrażnienia, zakłóceń snu i innych szkodliwych skutków dla zdrowia.

Jednym z kluczowych czynników, które przyczyniają się do narażenia mieszkańców na zanieczyszczenia powietrza i hałas, jest transport.

O wiele mniej wiadomo o oddziaływaniu substancji chemicznych na zdrowie. Rośnie zaniepokojenie wywołane możliwymi skutkami narażenia na niskie stężenia mieszanek substancji chemicznych przed długi okres naszego życia, w szczególności w dzieciństwie i w czasie ciąży.

Trwałe substancje wywołujące długofalowe skutki, takie jak polichlorowane bifenyle (PCB) i chlorofluorowęglowodory (CFC), a także inne substancje stosowane w konstrukcjach o wieloletnim okresie użytkowania – na przykład w materiałach budowlanych – mogą stwarzać ryzyko nawet po wycofaniu ich z produkcji.

Wiele zanieczyszczeń, których wpływ na zdrowie człowieka został poznany, jest stopniowo poddawanych kontroli regulacyjnej. Ciągle jednak pojawiają się nowe czynniki, których rozmieszczenie w środowisku i skutki zdrowotne jak dotąd nie zostały dobrze poznane. Do przykładów należą: pola elektromagnetyczne, środki farmaceutyczne przedostające się do środowiska oraz niektóre choroby zakaźne (na których rozprzestrzenianie mogą mieć wpływ zmiany klimatu). Należy zachęcać do opracowania systemów „wczesnego ostrzegania”, które pozwolą na skrócenie czasu między wykryciem potencjalnego zagrożenia, a wdrożeniem działań politycznych czy podjęciem interwencji.

Na zdrowie człowieka zawsze czyhały naturalne zagrożenia, takie jak burze, powodzie, pożary, osuwanie ziemi i susze. Ich skutki pogarsza jeszcze brak przygotowania i działalność człowieka, np. karczowanie lasów, zmiany klimatu i utrata różnorodności biologicznej.