Dublin walczy ze skutkami zanieczyszczenia powietrza dla zdrowia

Jakie działania są podejmowane w celu poprawy jakości powietrza w Dublinie i w całej Irlandii?

Uważamy, że bardzo dobrze radzimy sobie z rozwiązywaniem problemów związanych z jakością powietrza w większych miejscowościach i miastach. Najlepszym potwierdzeniem tej tezy jest następujący przykład: w 1990 r. ustanowiliśmy w Dublinie zakaz marketingu i sprzedaży paliwa bitumicznego (lub dymiącego). Towarzystwa medyczne zajmujące się prowadzeniem badań przyjrzały się skutkom tej decyzji, odnotowując, że dzięki wprowadzeniu zakazu, począwszy od 1990 r. corocznie udaje się zapobiec wystąpieniu 360 możliwych do uniknięcia przypadków śmiertelnych.

Jakość powietrza w miejscowościach średniej wielkości jest jednak w dalszym ciągu niska – władze rozważają obecnie możliwość wprowadzenia nowych przepisów w celu rozwiązania tego problemu poprzez rozszerzenie zakazu sprzedaży paliwa bitumicznego również na małe miejscowości.

Irlandzki Departament ds. Środowiska, Społeczności Lokalnych i Samorządu Terytorialnego to organ urzędowy zajmujący się kwestiami związanymi z jakością powietrza i powiązanymi dziedzinami. Natomiast (irlandzka) Agencja Ochrony Środowiska pełni rolę komórki operacyjnej tego departamentu. Obowiązki departamentu i agencji w zakresie rozpowszechniania wytycznych dotyczących odpowiednich dziedzin polityki w taki sposób, aby dotarły one również na poziom samorządu terytorialnego, są wyraźnie podzielone.

Z jakimi wyzwaniami w dziedzinie zdrowia zmaga się dublińska Rada Miasta? W jaki sposób radzą sobie Państwo z tymi wyzwaniami?

Dublin to miniatura innych dużych miast Unii Europejskiej. Można wyróżnić wiele elementów wspólnych, jeżeli chodzi o kwestie, które należy rozwiązać. Otyłość, rak i problemy z układem krążenia to najważniejsze kwestie związane ze zdrowiem publicznym w UE, w tym również w Irlandii.

Rada zauważyła, że znaczna część podejmowanych przez nią działań dotyczy kwestii związanych ze zdrowiem publicznym. Jednym przykładem, który warto moim zdaniem przytoczyć w tym kontekście, jest projekt, w ramach którego połączyliśmy problematykę jakości powietrza i udziału mieszkańców w życiu publicznym. Został on wdrożony kilka lat temu we współpracy ze Wspólnym Centrum Badawczym UE. Projekt ten, zatytułowany „People Project”, obejmował sześć miast europejskich i koncentrował się na benzenie – rakotwórczej substancji zanieczyszczającej powietrze. Dzięki bardzo żywiołowej reakcji na ogłoszenie dotyczące poszukiwania ochotników gotowych do wzięcia udziału w projekcie wyemitowane w krajowym programie radiowym, udało nam się zamienić uczestników projektu w chodzące i mówiące urządzenia do monitorowania jakości powietrza. Osoby biorące udział w projekcie nosiły dawkomierze osobiste do pomiaru benzenu i monitorowały poziom swojego narażenia na działanie benzenu danego dnia. Następnie przyjrzeliśmy się poziomom jakości powietrza oraz informacjom na temat tego, jaki wpływ na zdrowie mieszkańców ma ich codzienne zachowanie.

Wszyscy ochotnicy otrzymali informacje zwrotne, w których przedstawiono ich wyniki. Jedna zabawna anegdota związana z tym projektem dotyczyła otrzeźwiającego odkrycia, z którego wynikało, że aby zmniejszyć swoje narażenie na oddziaływanie rakotwórczego wielopierścieniowego węgla aromatycznego, należy unikać smażenia bekonu! Poziom narażenia jednego z ochotników, który pracował przy grillu do bekonu w miejscowej restauracji, był bardzo wysoki.

Poważny wniosek, jaki powinniśmy wyciągnąć z tej anegdoty, dotyczy konieczności brania pod uwagę łącznego wpływu zanieczyszczeń występujących zarówno na zewnątrz, jak i w pomieszczeniach.

Czy może Pan podać przykład irlandzkiej inicjatywy, która przyczyniła się do poprawy jakości powietrza w pomieszczeniach?

W tym kontekście należy wyróżnić przede wszystkim jedną inicjatywę – wprowadzenie zakazu palenia w 2004 r. Irlandia była pierwszym państwem na świecie, które ustanowiło zakaz palenia tytoniu w miejscach pracy. Wprowadzenie tego zakazu pozwoliło nam skupić się na kwestii narażenia na oddziaływanie szkodliwych czynników w miejscu pracy i przyczyniło się jednocześnie do poprawy jakości powietrza.

Co ciekawe, jedną z gałęzi przemysłowych, które w największym stopniu ucierpiały po wprowadzeniu tego zakazu, był sektor pralni chemicznych, co prawdopodobnie trudno byłoby przewidzieć. Zakres działalności prowadzonej w tym sektorze zmniejszył się w 2004 r. wyłącznie wskutek wprowadzenia zakazu palenia. Ta sytuacja pokazuje, że czasami podejmowane działania mogą wywrzeć nieoczekiwane skutki.

W jaki sposób Pańska organizacja przekazuje odpowiednie informacje obywatelom?

Udzielanie informacji obywatelom stanowi kluczowy element podejmowanych przez nas inicjatyw i codziennej pracy. Rada Miejska Dublina przygotowuje sprawozdania roczne, w których przedstawia przegląd dotyczący jakości powietrza za rok ubiegły. Wszystkie te sprawozdania są dostępne on-line. Ponadto (irlandzka) Agencja Ochrony Środowiska zarządza siecią w zakresie monitorowania jakości powietrza. Przy pomocy  tej sieci rozpowszechnia odpowiednie informacje wśród organów lokalnych i obywateli.

Innym przykładem unikalnej dla Dublina inicjatywy jest projekt Dublinked, którego wdrażanie rozpoczęto w tym roku i który ma na celu zgromadzenie informacji znajdujących się w posiadaniu Rady i umieszczenie ich w domenie publicznej. Mogą być to dane wytworzone przez organy lokalne, prywatne przedsiębiorstwa świadczące usługi na rzecz miasta lub przez samych mieszkańców. W komunikacie z 2009 r. Komisja Europejska zauważyła, że ponowne wykorzystanie informacji sektora publicznego może przynieść zyski w wysokości ok. 27 miliardów EUR. Działania te wpisują się w jedną z inicjatyw w zakresie pobudzania gospodarki realizowanych przez Radę Miasta.

Wraz z innymi europejskimi miastami, Dublin bierze udział we wdrażaniu pilotażowego projektu w zakresie jakości powietrza. Jak doszło do zaangażowania Dublina w realizację tego projektu?

Dublińska Rada Miasta podjęła decyzję o zaangażowaniu się w realizację tego projektu po otrzymaniu zaproszenia od EEA i Komisji Europejskiej. Postrzegaliśmy ten projekt jako okazję do wymiany modeli i dobrych praktyk, oraz jako szansę poszerzenia naszej wiedzy za pośrednictwem procesu wymiany doświadczeń.

Dzięki temu projektowi mogliśmy ocenić stan zaawansowania prac w zakresie inwentaryzacji emisji w innych miastach oraz zapoznać się z korzyściami wynikającymi ze stosowania przez inne miasta odpowiednich dla nich modeli  rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Udział w projekcie stanowił bodziec dla dublińskiej Rady Miasta do podjęcia wzmożonych wysiłków na rzecz realizacji tych celów. Stwierdziliśmy wówczas, że obarczenie Rady Miasta wyłączną odpowiedzialnością za przeprowadzenie inwentaryzacji emisji i opracowanie modelu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń nie byłoby opłacalne z ekonomicznego punktu widzenia. Dlatego przystąpiliśmy do rozmów z irlandzką Agencją Ochrony Środowiska, aby zastanowić się nad metodą opracowania krajowego modelu, który można byłoby zastosować również na szczeblu regionalnym. Wkrótce potem przystąpiliśmy do pracy nad tym modelem.

Więcej informacji

• Informacje na temat jakości powietrza w Dublinie
• Portal pozwalający uzyskać dostęp do informacji publicznych