Kwestia odpadów na Grenlandii

Wywiad z Perem Ravnem Hermansenem

Per Ravn Hermansen mieszka w stolicy Grenlandii Nuuk. Przeniósł się tam z Danii, aby zająć się kwestią gospodarowania odpadami w grenlandzkim Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, Przyrody i Środowiska.

Jak to jest, gdy się mieszka na Grenlandii?

„Życie w Nuuk nie różni się zbytnio od mieszkania w innym mieście średniej wielkości, bardzo podobnym do tych, które można znaleźć w Danii. Dostępne są te same sklepy i obiekty. W Nuuk mieszka około 15 000 osób. O ile w Nuuk powszechnie mówi się po grenlandzku i duńsku, w małych osiedlach ludzie porozumiewają się prawie wyłącznie po grenlandzku.

Mieszkam tu od 1999 r. i uważam, że mieszkańcy używają podobnych produktów jak w pozostałych częściach świata, takich jak komputery osobiste i telefony komórkowe. Sądzę też, że mają coraz większą świadomość na temat kwestii odpadów.”

Co decyduje o wyjątkowym charakterze problemu odpadów na Grenlandii?

„Na Grenlandii mieszka około 55 000 osób, które podobnie jak mieszkańcy pozostałych części świata wytwarzają odpady. Pod wieloma względami występujący na Grenlandii problem odpadów jest całkiem zwyczajny. Grenlandzkie przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe wytwarzają różnego rodzaju odpady, którymi musimy gospodarować tak, aby nie szkodzić środowisku.

Pod innymi względami problem ten ma na Grenlandii charakter wyjątkowy ze względu na wielkość kraju, a ściślej mówiąc rozproszone zasiedlenie. Jest tu sześć stosunkowo dużych miast, 11 mniejszych i około sześćdziesięciu rozrzuconych wzdłuż wybrzeża osiedli mających od 30 do 300 mieszkańców. Większość ludności zamieszkuje zachodnie wybrzeże, ale na wschodnim też są małe osiedla i miasta.

Spalarnie są tylko w sześciu miastach, a to nie wystarczy do osiągnięcia poziomu przetwarzania nadających się do spalenia odpadów, który byłby zadowalający z punktu widzenia środowiska. Do tego dochodzi brak dróg łączących miasta i osiedla, co oznacza brak możliwości łatwego przetransportowania odpadów do spalarni. Towary przewozi się przede wszystkim drogą morską.

Obecnie mamy jedynie orientacyjne dane dotyczące ilości powstających na Grenlandii odpadów komunalnych i sądzimy, że ta ilość wzrasta. W połowie osiedli znajdują się urządzenia, które można nazwać piecami do spalania odpadów, w pozostałych odpady spala się na wolnym powietrzu lub umieszcza na składowiskach.

Sądzę, że wszystkie problemy dotyczące odpadów mają wiele wspólnych elementów, ale każdy jest wyjątkowy. Odpady stanowią problem lokalny, który ma szersze implikacje. W rozwiązaniach należy wziąć pod uwagę ten dwoisty charakter.”

Jak wygląda sytuacja w przypadku odpadów niebezpiecznych i elektronicznych?

„W obiektach położonych w największych miastach demontuje się odpady elektroniczne i przetwarza odpady niebezpieczne. Są one następnie gromadzone na miejscu do czasu przewiezienia do Danii. Grenlandia importuje wszelkiego rodzaju produkty, w tym żywność, odzież i samochody. Transportowane są przede wszystkim z Aalborga. Odpady niebezpieczne i e-odpady ładuje się na statki powracające do Danii.”

W ostatnich latach wielonarodowe przedsiębiorstwa górnicze rozpoczęły poszukiwania nieeksploatowanych jeszcze złóż ropy naftowej lub minerałów. Co się dzieje z odpadami górniczymi?

„Na Grenlandii wprowadziliśmy politykę jednego okienka, która umożliwia przedsiębiorstwom górniczym uzyskanie wszystkich niezbędnych zezwoleń od jednego organu władzy publicznej. Oznacza to, że przedsiębiorstwa składają wnioski obejmujące wszystkie aspekty prowadzonej przez nie działalności, w tym kwestię odpadów, w Urzędzie ds. Minerałów i Ropy Naftowej.

Prawie wszystkie prace są prowadzone z dala od miast i osiedli. Przedsiębiorstwa mogą zawierać z lokalnymi władzami porozumienia dotyczące korzystania ze spalarni w przypadku odpadów nadających się do spalenia. Dodatkowy popyt na spalanie stanowi dodatkowe obciążenie dla wydajności lokalnych spalarni odpadów.”

W jaki sposób zamierzacie rozwiązać problem odpadów?

„Jeden z aktualnie rozpatrywanych wariantów przewiduje budowę regionalnych spalarni i transport odpadów. To oczywiste, że nie możemy w każdym mieście wybudować zakładów przetwarzających odpady. Rozważamy też wytwarzanie energii cieplnej — ogrzewanie gospodarstw domowych przez spalanie odpadów.

W mniejszych miastach przystąpiliśmy do budowy zakładów, w których będzie prowadzony demontaż zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz przerób odpadów niebezpiecznych. W małych osiedlach umieszczamy pojemniki na odpady elektroniczne i niebezpieczne, które są następnie przewożone do zakładów w miastach.

Obecnie wdrażamy dwa projekty pilotażowe przewidujące transport nadających się do spalania odpadów do miast, w których znajdują się spalarnie.

Rząd Grenlandii opracował krajowy pla n gospodarowania odpadami i działania, o których mówiłem, wchodzą w jego zakres.”

Więcej informacji

• Centrum multimediów EEA: film „Mission Greenland — For a cleaner future” (Misja Grenlandia — na rzecz czystszej przyszłości)