Beleidsmaatregelen klimaatverandering

De uitdaging waarvoor klimaatverandering ons stelt en wat wij eraan doen, zal gezichtsbepalend zijn voor ons, ons tijdperk en uiteindelijk onze mondiale erfenis.

Secretaris-generaal van de VN Ban Ki-moon, 2007

Internationaal beleid

De langetermijndoelstelling van het UNFCCC is 'stabilisatie van de concentraties van broeikasgassen in de atmosfeer op een niveau waarbij gevaarlijke antropogene verstoring van het klimaatsysteem wordt voorkomen '. Met het Kyoto-protocol is een eerste stap gezet richting het behalen van deze doelstelling. Het legt emissiereductiedoelstellingen vast voor veel geïndustrialiseerde landen, waaronder de meeste EU-lidstaten, en beperkt de emissietoename van de overige landen:

• De 15 oudere EU-lidstaten hebben een gezamenlijke emissiereductiedoelstelling van 8% onder 1990-niveau voor de periode 2008–2012 (video). Een interne EU-afspraak biedt bepaalde EU-lidstaten de mogelijkheid van emissietoename waar andere lidstaten hun uitstoot moeten verlagen.
• De meeste nieuwe lidstaten hebben doelstellingen van – 6% tot – 8% van hun basisjaar (in de meeste gevallen 1990).
  

De Verenigde Staten van Amerika, met een hoge uitstoot van broeikasgassen, hebben het protocol niet geratificeerd.

Landen worden geacht hoofdzakelijk door binnenlands beleid en binnenlandse maatregelen hun doelstellingen te behalen. Zij mogen een deel van hun emissiereductiedoelstellingen realiseren door te investeren in emissiereductieprojecten in ontwikkelingslanden (Schoon ontwikkelingsmechanisme, CDM) of in ontwikkelde landen (Gezamenlijke uitvoering). Het CDM dient ook ter ondersteuning van duurzame ontwikkeling, bijvoorbeeld door het financieren van projecten voor hernieuwbare energie.

Het IPCC roept op tot mondiale emissiereducties van ongeveer 50% rond het midden van de 21ste eeuw. Dit impliceert een emissiereductie van 60-80% door ontwikkelde landen. Ontwikkelingslanden met hoge emissieniveaus, zoals China, India en Brazilië, zullen hun emissiegroei moeten beperken.

Met het UNFCCC wordt onderhandeld over een internationale overeenkomst voor de periode na 2012. Het doel is om tijdens de klimaatconferentie van december 2009 in Kopenhagen tot een overeenkomst te komen.

Beleid van de Europese Unie

Veel Europese landen hebben nationale programma's aangenomen gericht op emissiereductie. Diverse beleidsmaatregelen en andere maatregelen zijn ook doorgevoerd op EU-niveau via het Europees programma inzake klimaatverandering, bijvoorbeeld:

• toegenomen gebruik van hernieuwbare energie (windenergie, zonne-energie, biomassa) en gecombineerde warmtekracht-installaties;
• verbeterde energie-efficiëntie in bijvoorbeeld gebouwen, industrie, huishoudelijke apparatuur;
• uitstootreductie van kooldioxide in nieuwe personenauto's;
• beperkingsmaatregelen in de productie-industrie;
• maatregelen om de uitstoot van vuilstortplaatsen te reduceren.

Het EU-programma voor verhandelbare emissierechten voor kooldioxide (video) vormt de hoeksteen van EU-pogingen om emissiereductie kostenefficiënt te houden. In maart 2007 is door de Europese regeringsleiders een ambitieus plan aangenomen inzake klimaatverandering en energie om tegen 2020 een beperking van de Europese uitstoot van broeikasgassen van ten minste 20% (t.o.v. 1990-niveau) te realiseren. Bovendien moet tegen 2020 het aandeel van de hernieuwbare energiebronnen in de totale Europese energieconsumptie zijn opgetrokken tot 20%. In januari 2008 is door de Europese Commissie een nieuw energie- en klimaatpakket voorgesteld voor het behalen van de emissiereductiedoelstelling (video). Diverse sectoren zoals landbouw, transport en bouw én alle lidstaten moeten overeenkomstig hun financiële mogelijkheden meewerken en bijdragen aan de Europese doelstellingen. Voor energie-intensieve sectoren, zoals staal en chemicaliën, wil de Commissie het EU-programma voor verhandelbare emissierechten versterken om zo bij te dragen aan realisatie van de 20%-doelstelling. Verlaging van de uitstoot van broeikasgassen vereist een toename in het gebruik van hernieuwbare energie, waarvoor een meer gediversifieerde energietoevoer voor Europa nodig is.

Nieuwe beleidsterreinen waarvoor extra emissiereductiemaatregelen worden ontwikkeld, zijn onder meer luchtvaart (video), CO₂ en auto's (video), en opvang en opslag van kooldioxide (video) .

Sommige EMA-lidstaten hebben nationale aanpassingsstrategieën voor klimaatverandering ontwikkeld of zijn daarmee bezig. Het Groenboek 'Aanpassing aan klimaatverandering in Europa - mogelijkheden voor EU-actie' van de Europese Commissie uit 2007 wordt momenteel bestudeerd door stakeholders.

Meer informatie:

• het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering;
• het Directoraat-generaal voor milieu van de Europese Commissie en het antwoord van de EU op klimaatverandering;
• de Intergouvernementeel Panel over klimaatverandering (Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC).