Dublin pakt de gezondheidseffecten van luchtverontreiniging aan

Wat doen jullie om de luchtkwaliteit in Dublin en Ierland te verbeteren?

Ik denk dat we de problemen met de luchtkwaliteit in de grotere gemeenten en steden erg goed hebben aangepakt. Een goed voorbeeld is het verbod in 1990 op de marketing en verkoop van bitumineuze brandstof in Dublin. Uit medisch onderzoek naar de effecten van dit besluit bleek dat sinds 1990 elk jaar het aantal vermijdbare sterfgevallen in Dublin met 360 was gedaald.

In middelgrote gemeenten is de luchtkwaliteit echter nog steeds slecht. De autoriteiten kijken nu naar de mogelijkheid om het wettelijk verbod op de verkoop van bitumineuze brandstof ook op die gemeenten van toepassing te verklaren.

In Ierland is het ministerie van Milieu en Lokaal Bestuur het officiële orgaan voor de bescherming van de luchtkwaliteit en daaraan gekoppelde zaken. De (Ierse) dienst Milieubescherming treedt op als de operationele tak van dat ministerie. Het ministerie en de dienst hebben duidelijk afgebakende verantwoordelijkheden wat betreft het verstrekken van beleidsadviezen aan het lokale bestuur.

Voor welke uitdagingen staat het gemeentebestuur van Dublin op het terrein van de volksgezondheid? En hoe gaan jullie die uitdagingen aan?

Dublin is een microkosmos van andere grote steden in de Europese Unie. Wat betreft de problemen die om een oplossing vragen, zijn er veel gemeenschappelijke kenmerken. Obesitas, kanker en hart- en vaatziekten zijn overal in de Europese Unie de belangrijkste risico's voor de volksgezondheid, ook in Ierland.

De gemeente is zich ervan bewust geworden dat een groot deel van het werk dat ze verricht relevant is voor de volksgezondheid. Een voorbeeld waarvan ik denk dat het de moeite waard is om het hier te vertellen, is een project waarin luchtkwaliteit en publieke deelname werden samengebracht. Dit zogeheten PEOPLE-project, dat liep in zes Europese steden, werd enkele jaren geleden uitgevoerd in samenwerking met het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek van de Europese Unie en had tot doel om de blootstelling aan het kankerverwekkende benzeen in kaart te brengen. Nadat we in een nationaal radioprogramma een oproep hadden gedaan op vrijwilligers, waarop overigens enthousiast werd gereageerd, veranderden we de deelnemers in wandelende en sprekende luchtkwaliteitsmonitors. Ze droegen een benzeensensor om te meten aan hoeveel benzeen ze op een bepaalde dag werden blootgesteld. Vervolgens keken we naar de luchtkwaliteitsniveaus en naar de wijze waarop hun dagelijkse activiteiten hun blootstelling en daardoor hun gezondheid hadden beïnvloed.

Alle vrijwilligers werden op de hoogte gesteld van de resultaten. Een van de grappige, maar ook ontnuchterende besluiten van dit project waren, dat als je je blootstelling aan kankerverwekkende polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) wilt verminderen, je vooral geen spek moet bakken: een van de vrijwilligers die in een lokaal café spek grilde, werd blootgesteld aan werkelijk hoge concentraties.

Daaruit leren we dat we de blootstelling aan vervuilende stoffen binnens- en buitenshuis niet los van elkaar mogen zien en moeten kijken naar interacties.

Kunt u een voorbeeld geven van een Iers initiatief voor het verbeteren van de luchtkwaliteit in gesloten ruimten?

Verreweg het beste voorbeeld is het rookverbod dat in 2004 werd ingesteld. Ierland was het eerste land in de wereld waar roken op de werkplek werd verboden. Door dit verbod hebben we de aandacht kunnen richten op het probleem van blootstelling op het werk en tegelijkertijd de luchtkwaliteit kunnen verbeteren.

Een onverwacht neveneffect van dit verbod is overigens dat de stomerijsector hierdoor in de problemen is geraakt, omdat mensen hun kleren minder vaak naar de chemische reiniging hoeven te brengen. De krimp die de industrie sinds 2004 heeft doorgemaakt, is uitsluitend te wijten aan het rookverbod. Soms heb je dus te maken met onvoorziene effecten.

Hoe informeren jullie burgers?

Het informeren van burgers is een wezenlijk onderdeel van onze initiatieven en ons dagelijkse werk. De gemeente produceert jaarverslagen waarin voor het voorafgaande jaar overzichtsgegevens over de luchtkwaliteit worden gegeven. Deze verslagen worden allemaal op het internet gezet. Daarnaast beschikt de (Ierse) dienst Milieubescherming over een landelijk meetnet voor het bewaken van de luchtkwaliteit dat informatie met lokale overheden en burgers deelt.

Een ander voorbeeld is een uniek project met de titel 'Dublinked' dat dit jaar is gestart waarbij informatie die in bezit is van de gemeente openbaar wordt gemaakt. Daarbij kan het gaan om gegevens die door lokale overheden zijn geproduceerd, maar ook om gegevens die afkomstig zijn van particuliere dienstverleners of burgers. In een mededeling uit 2009 merkt de Europese Commissie op dat het hergebruik van overheidsinformatie een waarde van naar schatting 27 miljard euro vertegenwoordigt. Dublinked is een van de initiatieven waarmee de gemeente de economie weer op gang wil brengen.

Dublin neemt samen met andere Europese steden deel aan een proefproject over luchtkwaliteit. Hoe raakte Dublin betrokken bij dit project?

Dat is gebeurd op uitnodiging van het EMA en de Europese Commissie. We zien het project als een mogelijkheid om goede praktijken uit te wisselen en om te leren van elkaars ervaringen.

Wat ons door dit project vooral is opgevallen, is hoe ver sommige steden al zijn gevorderd met het opstellen van emissie-inventarissen en het ontwikkelen van een luchtkwaliteitsmodel voor hun stad. Dat is voor ons een aansporing geweest om op die terreinen meer vooruitgang te boeken. We hadden het gevoel dat het een weinig doeltreffende besteding van belastinggeld zou zijn als de gemeente in zijn eentje een emissie-inventaris en luchtkwaliteitsmodel zou ontwikkelen. Dus gingen we met de dienst Milieubescherming rond de tafel zitten om te praten over de ontwikkeling van een nationaal model dat ook op regionaal niveau gebruikt zou kunnen worden. Daar zijn we vervolgens mee aan de slag gegaan.

Meer informatie

• Over de luchtkwaliteit in Dublin
• Internetportaal voor openbare informatie