Stedelijke wereld

Het is eind september en de laatste moessonregens hebben New Delhi flink geraakt. Het is heet in de hoofdstad van India — meer dan 30 graden — en klam. Het regent niet meer, maar overal staat water. Zojuist is bevestigd dat de stad is getroffen door een uitbraak van de door muskieten overgedragen knokkelkoorts.

Yamuna Pushta oftewel „Yamuna kade”, de illegale nederzetting in het noordoosten van de stad, strekt zich normaal gesproken kilometers ver uit over de vloedvlakten aan beide zijden van de grote rivier. Nu zijn de vlakten volledig ondergelopen. Een stroom mensen spoelt over de snelweg: tienduizenden bewoners ontvluchten de sloppenwijken langs de rivier om elders bescherming te zoeken.

Met wat er van hun bezittingen over is, slaan ze hun tenten op bij de snelweg, op slechts een paar meter afstand van die andere woeste stroom in Delhi: het verkeer. Een klein kind, gehuld in een deken, slaapt op het harde asfalt op zo’n twee meter van de weg. Een tiener kamt zorgvuldig haar lange, zwarte haar onder het plastic zeil van haar huis. Een ander meisje tikt een sms’je op haar mobieltje terwijl ze een blik vult met drinkwater uit een watertruck.

Wereldwijde megatrends aan de kant van de weg

Als we het over globalisering hebben, denken we zelden aan sloppenwijken, maar de mensen van Yamuna Pushta maken deel uit van een wereldwijd verschijnsel. Miljarden mensen verzamelen zich in onze steden en stedelijke gebieden en verlaten het platteland. Voor het eerst in de geschiedenis woont meer dan 50 % van de wereldbevolking in stedelijke gebieden. In 2050 is dat waarschijnlijk gestegen tot ongeveer 70 %, vergeleken met minder dan 30 % in 1950 (UNDESA, 2010).

Steden dijen ook uit tot een nooit eerder vertoonde omvang. Het stijgende aantal megasteden over de gehele wereld vergt enorm veel van de ondersteunende systemen die hun natuurlijke hulpbronnen leveren. Uit economisch oogpunt kan de nog snellere groei van kleine en middelgrote steden op termijn zelfs nog belangrijker zijn.

Steden bieden volop investerings- en werkgelegenheidskansen en stimuleren economische groei en hogere productiviteit. Ze bieden beter betaalde banen, betere toegang tot goederen, diensten en faciliteiten, en een betere gezondheid, geletterdheid en kwaliteit van leven. Dat verleidt mensen van het platteland om naar stedelijke gebieden te trekken op zoek naar een beter leven en een hoger inkomen.

Zonder sterk bestuur kan snelle stedelijke groei echter tot grote uitdagingen op milieugebied leiden door de toename van zowel consumptie als stedelijke armoede.

Uit cijfers van UN-Habitat blijkt dat er wereldwijd 1,1 miljard mensen in stedelijke sloppenwijken leven. Met de verdere groei van de bevolking trekken steeds meer mensen overal ter wereld naar stedelijke gebieden en zal de trend zich voortzetten.

Terwijl een meerderheid van de bevolking — die zware ontberingen lijdt — nog steeds in landelijke gebieden leeft, woont een groot en groeiend deel in stedelijke gebieden. Verondersteld wordt dat hun juiste aantal schromelijk wordt onderschat in officiële statistieken. Wat belangrijk is, is dat de hoeveelheid stedelijke armen in veel ontwikkelingslanden sneller stijgt dan de totale bevolkingsaanwas in steden.

De toekomst ontwerpen

Steden zijn ecosystemen: open en dynamische systemen die materialen en energie consumeren, transformeren en afgeven; ze ontwikkelen zich en passen zich aan; ze worden gevormd door mensen en staan in interactie met andere ecosystemen. Net als elk ander type ecosysteem moeten ze daarom gemanaged worden.

Door het ontwerp, de architectuur, het transport en de planning van steden anders te benaderen, kunnen we zorgen dat steden en stedelijke landschappen een prominente rol spelen bij het beperken van klimaatverandering (bijv. duurzaam transport, schone energie en lage consumptie) en bij de aanpassing daaraan (bijv. drijvende huizen, verticale tuinen). Verder leidt een betere stedelijke planning tot een algehele verbetering van de kwaliteit van leven door rustige, veilige, schone en groene stedelijke ruimten te ontwerpen. Ook wordt er nieuwe werkgelegenheid gecreëerd door stimulering van de markt voor nieuwe technologieën en groene architectuur.

Vanwege de concentratie van mensen en activiteiten zijn steden belangrijk. Hun problemen kunnen niet op plaatselijk niveau alleen opgelost worden. Er is behoefte aan betere beleidsintegratie en nieuw bestuur, met nauwere samenwerking en coördinatie op lokaal, nationaal en regionaal niveau. Effectieve beleidssamenwerking is cruciaal in de verbonden wereld waarin wij leven.