sonraki
önceki
öğeler

Su ve deniz çevresi

Dili değiştir
Sayfa Son değiştirilme 23.11.2020
7 min read
Ekosistemlerimiz, toplumumuz ve ekonomimiz dahil olmak üzere - gezegenimizdeki tüm yaşam suya bağımlıdır. Deniz ve tatlı su ekosistemleri birçok hayati fonksiyona sahiptir:
  • suyun filtrelenmesi, seyreltilmesi ve depolanması
  • sellerin önlenmesi
  • iklim dengesinin yerel ve küresel düzeyde  sağlanması 
  • biyolojik çeşitliliğin korunması

Her iki ekosistem de  doğal kaynaklar, ticaret ve ulaşım araçları ve rekreasyon imkanlarının yanısıra  geniş bir mal ve hizmet yelpazesi sunmaktadır. Bu faydaları  korumak eşit derecede geniş bir bakış açısı gerektirmektedir. Su ve deniz çevresine ilişkin politikalar, iklim değişikliğine uyum ve  biyolojik çeşitliliğe yönelik  politikalara  entegre edilmelidir. Ayrıca  bu politikaların tarım, turizm , enerji ve ulaşım gibi çeşitli sektörlere ilişkin  politikalara  da entegre olmaları gerekmektedir.

Avrupa'nın temiz su kaynakları gittikçe artan bir baskı altındadır ve kıyı alanları  ile denizleri yüzlerce yıllık  insan faaliyeti nedeniyle  belirgin şekilde tahrif edilmiştir. Bu, kıyı ve deniz ekosistemlerinde su kirliliği ve ötrifikasyon (veya besin zenginleştirmesi), biyolojik çeşitlilik kaybı,  arazi bozulması ve kıyı erozyonu gibi çevresel değişikliklere neden olmuştur.

Arazi kullanımı, su çıkarma ve iklim değişikliği gibi baskı unsurları su kaynaklarının doğal akış rejimlerini değiştirebilir. Buna ek olarak, bazı bölgelerde su kullanımı, sıklıkla  elverişli su miktarını  aşmakta ve su stresine neden olmaktadır. Su ekosistemlerimizin sağladığı yaşamsal hizmetlerden yararlanmaya devam edeceksek, deniz ve tatlı su kaynaklarımızı kullanma ve yönetme şeklimizi geliştirmemiz gerekmektedir.

Su ve deniz kaynaklarının korunması ve ekolojik kalitesinin sağlanması AB çevre politikasının temel taşlarından biridir. 2000 yılında sunulan  Su Çerçeve Yönetmeliği (WFD) ile 2008 tarihli  Deniz Strateji Çerçeve Yönetmeliği (MSFD) tüm su ekosistemlerinin yönetimine ilişkin çerçevelerdir. Bunlar ekosistem tabanlı, veya bütüncül, bir yaklaşımla tatlı su ve deniz kaynaklarımız için iyi çevresel duruma ulaşma hedefini belirlemiştir. 

Kentsel atık su arıtımından kaynaklanan kirliliği azaltmak için kanalizasyon arıtma sistemlerine yapılan yatırım sayesinde Avrupa'nın suları 25 yıl önce olduğundan çok daha temizdir. Bununla birlikte, 2015 için WFD hedefine  Avrupa'daki yüzey su kaynaklarının sadece % 53'ünde ulaşılabilmiştir. Geri kalan kaynaklar  halen ekolojik açıdan zayıf   durumdadır ( Nehir Havzası Yönetimi Raporu 2012).

Atık su arıtımının büyük ölçüde iyileştirilmesine, daha az aşırı balık avlanması  ve Koruma Altındaki Deniz Alanlarının kapsamının arttırılmasına rağmen, kıyı ve deniz ortamlarında iyi çevresel  duruma  ulaşmasına yönelik  2020 MSFD hedefleri  büyük çaba gerektirmeyi sürdürmektedir.

 

AB politikaları

Avrupa'nın paylaştığı su ve deniz ortamlarını, kaynaklarını ve ekosistemlerini kirlilik, aşırı su çıkarma ve yapısal değişikliklere karşı korumak, AB çapında koordineli eyleme ihtiyaç duyacaktır.

WFD, AB'de su koruma ve yönetimi için bir çerçeve sunmaktadır. 2010 yılında AB Üyesi Devletler, su çevresini korumak ve geliştirmek üzere 2009-2015 dönemi için 160 nehir havzasını kapsayan yönetim planlarını yayımladılar. 2016-2021 dönemini kapsayan ikinci grup nehir havzası yönetimi planları  2016/2017 yılında tamamlandı.  

2012 yılında Avrupa Komisyonu Avrupa Su Kaynaklarının Korunması İçin Ayrıntılı Plan'ı yayımladı (COM(2012)673). Bu, mevcut su mevzuatının pratikteki uygulanmasını  ve su politikası hedeflerinin diğer politikalara entegre edilmesini geliştirecek  politika eylemlerine odaklanan bir plandır.Ayrıntılı Plan, su kaynaklarının verimliliği ve sürdürülebilir su yönetimine ilişkin  AB’nin 2050 yılına kadar uzanan 2020 Stratejisiyle aynı zaman çizelgesine sahip su politikalarına dayanmaktadır.  

WFD ve Ayrıntılı Plan'a ek olarak, Avrupa'daki suların iyi durumda olmasını temin etmeyi hedefleyen  dört su yönetmeliği bulunmaktadır:

Sel risk yönetimi planlarının hazırlanmasını  teşvik eden Sel Yönetmeliği (2007/60/EC) de WFD'nin hedeflerini belirgin şekilde  desteklemektedir.

WFD, Habitatlar ve Kuşlar Yönetmelikleriyle  desteklenen MSFD; pek çok çevresel unsur için  iyi çevre durumuna ulaşmayı amaçlayan  entegre ve tümüyle ekosistem tabanlı bir yanıttır.

MSFD'de belirlendiği üzere,  2012 yılında uygulamaya yönelik üç önemli adım atılmıştır: (1) Üye Devletler, deniz sularının mevcut çevresel durumuna ilişkin ilk değerlendirmeraporlarını sundular (MSFD’nin 8. Maddesi); (2) Üye Devletler, ilgili deniz bölgeleri ve alt bölgelerindeki deniz suları için iyi çevre durumunun (GES) ne anlama geldiğini belirlediler (MSFD’nin 9. Maddesi); ve (3) Üye Devletler, 2020 yılına kadar GES'e ulaşma yolunda kaydedecekleri gelişmeye rehberlik edecek çevresel hedefleri  ve  ilişkili göstergeleri tanımladılar (MSDF’nin 10. Maddesi ).

Farklı politika alanları arasında gelişmiş koordinasyon sağlayarakdeniz konularına  bütüncül bir yaklaşım sunan diğer önemli AB politikaları Entegre Deniz Politikası (IMP), Entegre Kıyısal Alan  Yönetimi (ICZM), Deniz Mekansal Planlama Yönetmeliği (2014/89/EU) ve Ortak Balıkçılık Politikası (CFP)'dır.

Avrupa'nın suları sadece AB’nun sorunu değildir. On yıllardır aşağıda belirtilen örgütler ve sözleşmeler aracılığıyla yürütülen  güçlü bölgesel ve uluslararası işbirlikleri mevcuttur:

AÇA'nın Eionet yapısı, AB üyesi olmayan AÇA üyesi ülkeler ve komşu ülkeler arasında uyumlaştırılmış bir politika ve uygulama çerçevesi oluşturmak için sağlam bir temel teşkil etmektedir.

AÇA faaliyetleri

AÇA'nın misyonu, , su ve deniz konularında vaktinde, hedef odaklı,  uygun  ve güvenilir bilgi sağlamaktır. Bu süreç İç Sular, Kıyı ve Deniz Sularına İlişkinAvrupa Konu Merkezi (ETC/ICM) tarafından da desteklenmektedir.

AÇA, mevcut ve yaklaşan  AB su ve deniz politikalarının uygulanmasını ve değerlendirilmesini destekler. Avrupanın su ve  deniz ekosistemlerinin korunması, dayanıklılığı  ve onarılmasını ele alan kapsamlı bir bilgi tabanına katkıda bulunur. Bu, politika oluşturma için sağlam bir temel sağlar ve hepsi AÇA web sitesinde ve çevrimiçi bilgi platformlarında (WISE-Tatlı Su, WISE-Deniz) erişilebilir olan  raporlar, veriler, göstergeler ve değerlendirmeler biçimini alır.

Avrupa için Su Bilgi Sistemi (WISE) Avrupa Komisyonu (Çevre Genel Müdürlüğü, Ortak Araştırma Merkezi ve Eurostat) ile AÇA arasındaki bir ortaklıktır. WISE, tatlı su bilgisi açısından kapsamlı bir portaldır. WISE'ın önemli bir parçası olan Su Veri Merkezi paydaşlar için AB kurumları tarafından toplanan verileri ve diğer bilgileri sağlar.  WISE görüntüleyicileri ve interaktif  haritalar, kendi coğrafi kapsamında  geniş bir bilgi yelpazesine erişilmesini ve sunulmasını sağlar.

WISE-Marine, deniz çevresi hakkında  AB düzeyinde bilgi paylaşımı için web tabanlı bir portal olarak geliştirilmektedir. Avrupa ölçeğinde deniz çevresinin durumuna odaklanması, bölgesel deniz  konvansiyonları ve Üye Devletlerin deniz bilgi sistemleri gibi bölgesel ve ulusal düzeyde  benzer kapsama sahip çalışmaları tamamlayıcı nitelikte olacaktır. WISE-Marine, ortak standartlar doğrultusunda veri ve bilgi sağlayacak  olup, deniz çevresinin korunması ve sürdürülebilir kullanımı konusunda daha iyi karar alma süreçlerine katkıda bulunacaktır.

AÇA, her 5 yılda bir  yayımlanan çevresel durum raporlarına (SOER) ek olarak Avrupa su ve deniz çevresinin durumunu değerlendiren bir seri rapor da yayımlamaktadır: : Avrupa denizlerinin durumu (2015), Avrupa yıkanma suyu kalitesi (2016, 2017), Avrupa'da deniz ürünleri (2016), Avrupa şehirlerindeki nehirler ve göller (2016), Avrupa su politikaları ve insan sağlığı (2016), Kuzey Kutbu  çevresi (2017)  ve su fiyatlandırması hakkında bir brifing (2017).

AÇA raporları politika oluşturma süreçleri için kaynak verimliliği ve ekonomisi, ekolojik ve kimyasal durum, hidro-morfoloji (veya su yapılarının fiziksel özellikleri),  hasar görebilirlik ve biyolojik çeşitlilik gibi kritik su konularını  ele almaktadır.

ETC/ICM, kendi web sitesinden erişilebilen teknik raporlar da yayımlamaktadır.

Genel Bakış

AÇA, ekosistem tabanlı yaklaşıma, sürdürülebilir su yönetimine ve Avrupa denizlerinin kullanımına giderek daha çok odaklanarak,  bilgi ve değerlendirmeler sağlamaya devam edecektir. WISE, Avrupa’nın tatlı su ve deniz ortamlarınıniyi çevresel duruma kavuşması yolundaki gelişmesini izlemek için ihtiyaç duyulan  bilgi tabanına ev sahipliği yapmaya devam edecektir.

İlgili bağlantılar

Permalinks

Geographic coverage

Topics

Belge İşlemleri