następne
poprzednie
pozycje
European Union flag
Home
Topics
Analysis and data
Countries
Newsroom
About us

Środowisko wodne i morskie

Zmień język:
Strona Ostatnio modyfikowane 2020-11-23
7 min read
Wszystkie formy życia na naszej planecie — w tym ekosystemy, społeczeństwo i gospodarka — są uzależnione od wody. Ekosystemy morskie i słodkowodne pełnią wiele zasadniczych funkcji, takich jak:
  • filtrowanie, rozcieńczanie i przechowywanie wody
  • zapobieganie powodziom
  • utrzymywanie równowagi klimatycznej na poziomie lokalnym i globalnym
  • ochrona różnorodności biologicznej

Oba te ekosystemy są źródłem różnorodnych towarów i usług, a także zasobów naturalnych, umożliwiają handel i transport, a także są obszarami rekreacji. Ochrona płynących z nich korzyści wymaga wszechstronnego podejścia. Strategie polityczne dotyczące środowiska wodnego i morskiego muszą być zintegrowane z politykami przystosowania do zmiany klimatu i ochrony różnorodności biologicznej. Powinny zarazem uzupełniać strategie polityczne dotyczące innych, powiązanych z wodą sektorów, np. rolnictwa, turystyki, energii i transportu.

Europejskie zasoby słodkowodne znajdują się pod coraz większą presją. Stulecia ludzkiej działalności sprawiły, że obszary przybrzeżne i morza uległy całkowitemu przeobrażeniu. Pociągnęło to za sobą środowiskowe zmiany w ekosystemach przybrzeżnych i morskich, m.in. zanieczyszczenie wody i eutrofizację (czyli wzbogacanie akwenów w substancje odżywcze), utratę różnorodności biologicznej, pogorszenie stanu krajobrazu i erozję wybrzeży.

Takie czynniki obciążające jak użytkowanie gruntów, pobór wody i zmiany klimatu mogą wpływać na naturalne reżimy hydrologiczne zbiorników wodnych. Co więcej, na niektórych obszarach zużycie wody często przekracza jej dostępność, co powoduje niedobory. Musimy lepiej wykorzystywać zasoby morskie i słodkowodne i zarządzać nimi, jeśli nadal chcemy korzystać z niezbędnych dla nas usług, jakich źródłem są ekosystemy wodne.

Ochrona zasobów wodnych i morskich oraz ich jakości ekologicznej stanowi podstawę unijnej polityki ochrony środowiska. W 2000 r. weszła w życie ramowa dyrektywa wodna (RDW), która wraz z dyrektywą ramową w sprawie strategii morskiej (DRSM) z 2008 r. stanowi ramy zarządzania całymi ekosystemami wodnymi. Wskazano w nich cel, jakim jest osiągnięcie dobrego stanu środowiska słodkowodnego i morskiego poprzez przyjęcie holistycznego podejścia opartego na ekosystemach.

Dzięki inwestycjom w systemy oczyszczania ścieków, które zmniejszają zanieczyszczenia pochodzące z oczyszczania ścieków komunalnych, wody Europy są znacznie czystsze niż przed 25 laty. Niemniej jednak, cel wyznaczony w RDW na 2015 r. został zrealizowany jedynie w odniesieniu do 53% wód powierzchniowych Europy. Stan ekologiczny pozostałej części jest nadal niezadowalający (River Basin Management Report 2012 Raport z 2012 r. dotyczący gospodarowania wodami w dorzeczu).

Pomimo znacznie udoskonalonych systemów oczyszczania ścieków, rzadszych przypadków przełowienia i zwiększonego zasięgu morskich obszarów chronionych, osiągnięcie celów w zakresie dobrego stanu środowiska na obszarach przybrzeżnych i morskich, wyznaczonych w DRSM na 2020 r. nadal stanowi wyzwanie.

 

Strategie polityczne UE

Ochrona wspólnych europejskich środowisk, zasobów i ekosystemów wodnych i morskich przed zanieczyszczeniem, nadmiernym poborem wody i zmianami strukturalnymi będzie wymagać skoordynowanych działań na szczeblu unijnym.

RDW wprowadziła ramy prawne dla ochrony i zarządzania zasobami wodnymi w UE. W 2010 r. państwa członkowskie UE opracowały 160 planów gospodarowania wodami w dorzeczach, które miały zostać wdrożone w latach 2009-2015 w celu zapewnienia ochrony i poprawy stanu środowiska wodnego. Przygotowanie drugiego zestawu planów gospodarowania wodami w dorzeczach, obejmujących okres 2016-2021, sfinalizowano w 2016/2017.

W 2012 r. Komisja Europejska opublikowała plan ochrony zasobów wodnych Europy (COM(2012)673). Koncentruje się on na działaniach politycznych, które usprawnią wdrażanie obowiązujących przepisów prawnych oraz na integracji celów polityki wodnej z celami innych strategii politycznych. Plan czerpie ze strategii politycznych dotyczących efektywności zasobów wodnych i zrównoważonej gospodarki wodnej w tych samych ramach czasowych, których dotyczy strategia Europa 2020, czyli do 2050 r.

Poza RDW i planem działania obowiązują cztery dyrektywy, które mają zapewnić dobry stan wód europejskich:

dyrektywa powodziowa (2007/60/WE), w której zachęca się do opracowywania planów zarządzania zagrożeniem powodziowym, również wspiera w ogromnym stopniu realizację celów zdefiniowanych w RDW.

DRSM, wraz z RDW oraz dyrektywą siedliskową i ptasią, jest zintegrowaną, opartą na ekosystemach odpowiedzią na wyzwania, służącą osiągnięciu dobrego stanu środowiska w wielu konkretnych aspektach.

Jak zapowiedziano w treści DRSM, w 2012 r. poczyniono trzy istotne kroki na drodze ku jej wdrożeniu: (1) państwa członkowskie przedłożyły sprawozdania dotyczące wstępnej oceny obecnego stanu środowiska swoich wód morskich (art. 8 DRSM); (2) państwa członkowskie określiły, co oznacza dobry stan środowiska (ang. good environmental status, GES) w odniesieniu do wód morskich w regionach i podregionach morskich (art. 9 DRSM); (3) państwa członkowskie określiły cele środowiskowe i związane z nimi wskaźniki, aby ułatwić postępy w osiąganiu GES do 2020 r. (art. 10 DRSM).

Inne ważne strategie polityczne UE, które reprezentują spójne podejście do zagadnień związanych z gospodarką morską, a także lepszą koordynację między poszczególnymi obszarami polityki to zintegrowana polityka morska (ZPM), zintegrowane zarządzanie strefą przybrzeżną (ZZSP), dyrektywa ustanawiająca ramy planowania przestrzennego obszarów morskich (2014/89/UE) oraz wspólna polityka rybołówstwa (WPRyb).

Wody europejskie są przedmiotem zainteresowania nie tylko UE. Od dziesięcioleci prowadzona jest ścisła współpraca na poziomie regionalnym i międzynarodowym, której służą następujące organizacje i konwencje:

Struktura Eionet (Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji Środowiska) działającej w ramach EEA również stanowi solidną podstawę zharmonizowanych ram polityki i wdrażania dla państw członkowskich EEA nienależących do UE i krajów sąsiednich.

 

Działalność Europejskiej Agencji Środowiska

Misją EEA jest dostarczanie aktualnych, ukierunkowanych, istotnych i wiarygodnych informacji na temat kwestii związanych z wodą i morzami. Agencja korzysta w tym zakresie ze wsparcia Europejskiego Centrum Tematycznego ds. Wód Wewnętrznych, Przybrzeżnych i Morskich (ETC/ICM).

EEA wspiera wdrażanie i ocenę istniejących i opracowywanych unijnych polityk dotyczących wód i mórz. Powstaje w ten sposób obszerna baza wiedzy dotycząca ochrony, odporności i odtwarzania europejskich ekosystemów wodnych i morskich. Stanowi ona solidną podstawę dla kształtowania polityk i ma formę sprawozdań, danych, wskaźników i ocen, dostępnych na stronie internetowej EEA oraz na internetowych platformach informacyjnych (WISE-Freshwater, WISE-Marine).

Europejski System Informacji Wodnej (WISE) to przedsięwzięcie realizowane w ramach partnerstwa między Komisją Europejską (Dyrekcja Generalna ds. Środowiska, Wspólne Centrum Badawcze i Eurostat) a Europejską Agencją Środowiska. WISE jest wszechstronnym portalem udostępniającym wiedzę na temat wód śródlądowych. Centrum danych dotyczących wody, które jest istotną częścią WISE, udostępnia zainteresowanym stronom dane i inne informacje zgromadzone przez instytucje UE. Przeglądarki i interaktywne mapy WISE umożliwiają dostęp do szerokiego zakresu informacji prezentowanych w kontekście geograficznym.

WISE-Marine budowany jest jako portal internetowy służący udostępnianiu informacji na temat środowiska morskiego na poziomie UE. Dzięki temu, że koncentruje się na stanie środowiska morskiego w skali europejskiej, będzie stanowił doskonałe uzupełnienie podobnych przedsięwzięć realizowanych na szczeblu regionalnym i krajowym, na przykład regionalnych konwencji morskich oraz morskich systemów informacyjnych państw członkowskich. WISE-Marine będzie dostarczać danych i informacji zgodnie ze wspólnymi standardami i ułatwi podejmowanie decyzji w sprawie ochrony i zrównoważonego użytkowania środowiska morskiego.

Oprócz raportów o stanie środowiska przygotowywanych przez EEA (SOER), ukazujących się co 5 lat, EEA publikuje szereg raportów służących ocenie stanu wód w Europie i środowiska morskiego: Stan mórz w Europie (2015), Jakość wody w kąpieliskach europejskich (2016, 2017), Produkty żywnościowe pochodzące z morza w Europie (2016), Rzeki i jeziora w miastach europejskich (2016), Europejska polityka wodna a ludzkie zdrowie (2016), Środowisko regionu arktycznego (2017) oraz informacje o cenach wody (2017). 

Raporty EEA dotyczą tych aspektów związanych z wodą, które odgrywają zasadniczą rolę z procesie tworzenia polityki, takich jak efektywność i ekonomia zasobów, stan wody pod względem ekologicznym i chemicznym, hydromorfologia (czyli fizyczne właściwości zbiorników wodnych), wrażliwość i różnorodność biologiczna.

ETC/ICM publikuje również raporty techniczne, które są dostępne na stronie internetowej.

Perspektywy

EEA będzie nadal dostarczać informacji i ocen, z coraz większym naciskiem na ekosystemowe podejście oraz zrównoważoną gospodarkę wodną i zrównoważone korzystanie z mórz Europy. WISE będzie w dalszym ciągu budować bazę wiedzy niezbędnej do monitorowania postępów Europy na drodze ku osiągnięciu dobrego stanu środowisk słodkowodnych i morskich.

Powiązane linki

 

Powiązane treści

Powiązane dane

Data
Archived
WISE WFD Database The WISE-WFD database contains data from River Basin Management Plans reported by EU Members States according to article 13 of the Water Framework Directive. The full database is quite complex and not yet made available for public download. However, a number of aggregation queries have been made, these aggregation queries extract data from the database and present it as data tables that can be downloaded in Excel format. Most of the reported data are considered final, however, in some cases they are considered provisional by Member States. The aggregation tables are updated when the underlying WFD Database is updated with new or corrected data. It is therefore important to associate the use of any information in the tables with the date in which data was retrieved. The tables are organised for an access at various levels of overviews versus details - aggregated at country, river basin district (RBD) or in some cases even RBD-subunit level.

Podobne publikacje

Publikacja The Arctic Environment This European Environment Agency (EEA) report contributes to the growing international discourse on the Arctic region. It is both timely and important, since it examines the increasingly rapid changes that are taking place in the Arctic from a European perspective. It considers the national, regional and global challenges and opportunities that are emerging as a result
Publikacja European bathing water quality in 2016 Every summer, European holiday resorts fill up with tourists eager to enjoy the warmer weather and the beautiful natural surroundings of this diverse continent. For many, the summer vacation is synonymous with swimming in the sea or in a lake, so it is natural that water quality is an important factor in choosing a destination. To help citizens make informed choices, the European Environment Agency (EEA) and the European Commission publish the annual European bathing water quality report. The information contained in this edition - which covers bathing water quality in 2016 in the EU Member States, Albania and Switzerland - indicates where good quality bathing water is likely to be found in 2017.
Publikacja European water policies and human health — Combining reported environmental information Society depends on the satisfactory and sustainable management of water. This report considers three pieces of EU water legislation targeted at particular sectors: the Bathing Water Directive, the Drinking Water Directive and the Urban Waste Water Treatment Directive, and looks at common issues in the context of the Water Framework Directive. A review of the implementation of each of the sectoral directives is provided.
Publikacja Rivers and lakes in European cities Most European cities have at least one river or lake crossing their urban landscape. Urbanisation has come at a cost to rivers and lakes, as they have been heavily degraded to enable development, carry waste, supply drinking water and facilitate transport and industry.
Publikacja Seafood in Europe — A food system approach for sustainability This report builds on a food system approach to explore the knowledge base, and the mesh of actors and activities that enable the EU to produce, trade and consume seafood. It then further assesses the implications of such a food system analysis for EU policy and knowledge development as a means to transform Europe's food system in line with sustainability goals. The report identifies three complementary pathways in the current EU food and seafood related policy framework, and the related knowledge base that can help support a more functional system.
Publikacja State of Europe's seas The main aim of this report is to assess whether Europe's seas can be considered healthy, clean and undisturbed, and productive. These are three core aspects of the EU's main marine policy instrument — the Marine Strategy Framework Directive — and relate to the condition of marine ecosystems and the human drivers of ecosystem change. This assessment also involves identifying the main sustainability challenges affecting our seas, and how the EU is responding to these challenges. Ultimately, the report argues that EU is not on the path to fulfil its ambition of achieving sustainable use of its seas; although it is fully empowered to do so through the current array of policies and knowledge. This report also discusses how a long-term transition to sustainability could then be secured using the available policies and knowledge.
Publikacja European waters - assessment of status and pressures This report's results present good and robust European overviews of the data reported by the first RBMPs, and of the ecological status and pressures affecting Europe's waters. Europe's waters are affected by several pressures, including water pollution, water scarcity and floods. Major modifications to water bodies also affect morphology and water flow. To maintain and improve the essential functions of our water ecosystems, we need to manage them well.

Zobacz również

Strona Marine pollution and ecosystems This section of the zero pollution monitoring assessment presents available knowledge and trends on marine pollution and associated impacts on ecosystems, and assesses progress towards achieving relevant zero pollution targets and policy objectives.
Folder Transport Transport odpowiada za około jedną trzecią całkowitego końcowegozużycia energii w państwach członkowskich EAŚ oraz za ponad jedną piątą emisji gazów cieplarnianych. Transport jest również odpowiedzialny w znacznym stopniu za zanieczyszczenie powietrza w miastach oraz za dokuczliwość hałasu. Ponadto transport ma istotny wpływ na krajobraz, ponieważ dzieli naturalne obszary na małe skrawki, co ma poważne konsekwencje dla zwierząt i roślin.
Folder Użytkowanie gruntów Europa jest jednym z najintensywniej użytkowanych kontynentów na świecie z najwyższym udziałem gruntów przeznaczonych na zasiedlenie, systemy produkcji (w tym rolnictwo i leśnictwo) oraz infrastrukturę. Grunty są zasobem ograniczonym: sposób ich użytkowania stanowi jedną z głównych przyczyn zmian środowiskowych, wywierając znaczny wpływ na jakość życia i ekosystemów oraz na zarządzanie infrastrukturą.
Folder Różnorodność biologiczna – ekosystemy Różnorodność biologiczna (bioróżnorodność) to termin oznaczający zróżnicowanie ekosystemów, gatunków i genów na Ziemi lub w określonym siedlisku. Jest ona niezbędna dla dobrobytu człowieka, ponieważ zapewnia funkcje podtrzymujące gospodarki i społeczeństwa. Różnorodność biologiczna jest również niezwykle istotna dla usług ekosystemowych (usług zapewnianych przez środowisko naturalne), takich jak zapylanie, regulowanie klimatu, ochrona przed powodziami, żyzność gleb oraz produkcja żywności, paliw, włókien i lekarstw.
Folder
Archived
Rolnictwo Ponieważ na niemal połowie obszaru lądowego UE gospodarują rolnicy, sektor rolny stanowi główne źródło presji na europejskie środowisko. W ciągu ostatniego pięćdziesięciolecia wspólna polityka rolna Unii Europejskiej – na którą przeznaczana jest około połowa budżetu UE – zachęcała do bardziej intensywnego gospodarowania, podobnie jak to się dzieje w coraz bardziej zglobalizowanej gospodarce światowej.
Folder Przystosowanie się do zmiany klimatu Zmiany klimatu już następują i nic nie zapowiada, by miały się zatrzymać: wzrastają temperatury, zmieniają się rozkłady opadów, topnieją lodowce i śnieg, wzrasta średni poziom mórz na świecie. W przyszłości zwiększy się częstotliwość i intensywność ekstremalnych zjawisk pogodowych i klimatycznych oraz związanych z nimi powodzi i susz, które będą zagrażać wielu regionom świata. Podatność na zagrożenia oraz oddziaływanie tych zjawisk na ekosystemy, poszczególne sektory gospodarki oraz zdrowie i dobrostan człowieka w poszczególnych częściach Europy są zróżnicowane. Nawet jeśli globalne wysiłki na rzecz ograniczenia emisji przyniosą zamierzone rezultaty, niektóre zmiany klimatu są nieuniknione, w związku z czym należy podjąć działania umożliwiające przystosowanie się do ich skutków.
Folder Energetyka Energia jest niezbędna do tworzenia bogactwa w przemyśle i handlu oraz dobrobytu społeczeństwa; zapewnia ona także obywatelom osobisty komfort i umożliwia przemieszczanie się. Jednakże jej produkcja i konsumpcja wywiera znaczną presję na środowisko związaną z: emisją gazów cieplarnianych i substancji zanieczyszczających powietrze, użytkowaniem gruntów, wytwarzaniem odpadów i rozlewami ropy naftowej. Presja ta przyczynia się do zmiany klimatu, niszczenia ekosystemów naturalnych i środowiska sztucznego oraz wpływa negatywnie na zdrowie ludzi.
Strona
Archived
Europe's environment — An Assessment of Assessments In support of the 2011 'Environment for Europe' Ministerial Conference in Astana, EEA has prepared 'Europe's environment — An Assessment of Assessments' (EE-AoA). This report provides a comprehensive overview of available sources of environmental information across the region which directly relate to the themes in focus at the Conference, water and related ecosystems, and green economy.
Strona
Archived
Оценка оценок — окружающей среды Европы В поддержку Конференции министров 2011 года ЕАОС подготовило доклад «Оценка оценок — окружающей среды Европы» (EE‑AoA). В центре внимания настоящей оценки оценок находятся две темы, обсуждаемые на Конференции в Астане: водные ресурсы и связанные с водой экосистемы и „зеленая“ экономика.
Strona
Archived
Окружающая среда панъевропейского региона В целях содействия процессу Европейской экономической комиссии ООН «Окружающая среда для Европы» Европейское агентство по окружающей среде (ЕАОС) выпускает регулярные доклады о состоянии окружающей среды панъевропейского региона.
Strona
Archived
The pan-European environment The EEA regularly reports on the state of the pan-European environment as a support to the UNECE 'Environment for Europe' process.

Permalinks

Geographic coverage

For references, please go to https://www.eea.europa.eu/pl/themes/water/intro or scan the QR code.

PDF generated on 2024-04-23 13:29

EEA Page URL QR

Topics

Akcje Dokumentu
The EEA is an agency of the European Union

Engineered by: Zespół Witryny EEA

Software updated on 26 September 2023 08:13 from version 23.8.18

Software version: EEA Plone KGS 23.9.14

Kod dla programistów

Systems Status

Nota prawna

Creative commons license

Logowanie CMS